ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

PANTEION UNIVERSITY OF SOCIAL AND POLITICAL SCIENCES

ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 

ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

«ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ»

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΝΕΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

 «ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ : «Ευεργετισμός και Έλληνες της Διασποράς»     

Επώνυμο : Φουντάς 

 Όνομα: Νικόλαος

 Αριθμός Μητρώου: 1122M024

Επιβλέπων καθηγητής: Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη

Χριστόδουλος  Γαλανός: Ένας από τους οικουμενικούς ευεργέτες

Πρόλογος

Η παρούσα εργασία έχει ως στόχο να μελετήσει τη ζωή και τις ευεργεσίες του Χριστόδουλου Γαλανού . Ο Χριστόδουλος Γαλανός ως ευεργέτης προσέφερε ευεργετήματα πέρα από τα Εθνικά όρια και η ευεργετική του δραστηριότητα είχε παγκόσμια επιρροή. Μέσα στη παρούσα εργασία θα γίνει λόγος στις επιχειρηματικές δραστηριότητες που ανέπτυξε ο έλληνας επιχειρηματίας στη Τανζανία και στη Κένυα. Ο Χριστόδουλος Γαλανός ως χρυσοφόρο υποκείμενο πραγματοποίησε πλήθος ευεργετημάτων στους τόπους που ανέπτυξε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του ( Τανζανία και Κένυα ) ,στην ιδιαίτερη πατρίδα του στη Βλάστη της Κοζάνης και στην Αγγλία. Η ευεργεσία του Χριστόδουλου Γαλανού στη Αγγλία και συγκεκριμένα στη Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα ήταν μία πράξη ανταπόδοσης της ευγνωμοσύνης του προς την Αγγλία και τη Βασιλική Βρετανική Οικογένεια .Επιπλέον μέσα στην παρούσα εργασία θα γίνει λόγος για τη πολιτική δραστηριοποίηση του Χριστόδουλου Γαλανού στις περιοχές που έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και ανέπτυξε τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του. 

Ο Χριστόδουλος Γαλανός υπήρξε ισόβιος πρόεδρος  της Ένωσης Ελληνικών Κοινοτήτων της Ανατολικής Αφρικής και πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στο Ναϊρόμπι. Την ίδια χρονική περίοδο οι Ελληνικές Λέσχες της Τάνγκας και της Αρούσας εξέλεξαν το Γαλανό ως « Επίτιμο πρόεδρο και Ευεργέτη» .Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω όχι μόνο την επιβλέπουσα καθηγήτρια κυρία Ματούλα Τομαρά Σιδέρη αλλά και την κυρία Ελένη Γκίνου για τη διαθήκη , το κληροδότημα και εν γένει τις πληροφορίες που μου παραχώρησε για τη ζωή και το έργο του Χριστόδουλου Γαλανού. .

Iστορικό πλαίσιο

Η ελληνική παρουσία στη Τανγκανίκα άρχισε από τα τέλη του 19 αιώνα . Πληθυσμιακά ο αριθμός της ελληνικής παροικίας δεν ήταν μεγάλος ωστόσο οι έλληνες κατόρθωσαν να ανέλθουν κοινωνικά και οικονομικά στη περιοχή. Η ελληνική παροικία στο απόγειο της , τη δεκαετία του ‘ 50 αριθμούσε 2.000.Οι περισσότεροι από τους Έλληνες της Τανγκανίκας ήταν πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, Κρητικοί και άλλοι νησιώτες. Ο πρώτος Έλληνας που εγκαταστάθηκε στη περιοχή ήταν το 1892. Ονομαζόταν Κώστας Μεϊμαρίδης, ήταν από την Τένεδο και ακολουθούσε με τις πραμάτειες του το γερμανικό εκστρατευτικό σώμα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που φύτεψε καφέ στη Βόρεια Τανζανία. Επιπλέον ένας από τους πρώτους που εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Τανζανίας ήταν ο Ευάγγελος Μαντζούνης. Ο Ευάγγελος Μαντζούνης είχε στην Τάνγκα το ξενοδοχείο «Planters».^[1]

Οι πρώτες κοινότητες που δημιουργήθηκαν στην Τανζανία ήταν στο Μόσι το 1909 και στην Αρούσα, το 1929, ενώ ακολούθησαν η Ιρίνγκα, η Τάνκα, το Νταρ ες Σαλάμ, η Κιμάμπα. Οι Έλληνες σταδιακά έφτιαξαν σχολεία, αρχικά στην περιοχή του Κιλιμάντζαρο, στο Μόσι και στην Αρούσα. Μετά το 1961 η ανεξαρτησία της Τανζανίας δρομολόγησε εξελίξεις που επηρέασε αρνητικά τη ζωή της ελληνικής παροικίας. Οι Έλληνες καθώς ασχολούνταν με την αγροτική παραγωγή, βίωσαν τις συνέπειες της οικονομικής πολιτικής που υιοθετήθηκε από το ανεξάρτητο πλέον κράτος. Στα κύματα εθνικοποιήσεων, από το 1967 έως το 1973, έχασαν την περιουσία τους όσοι καλλιεργούσαν αγαύη και καφέ, αλλά και οι ιδιοκτήτες βιομηχανιών. Οι μόνοι που εξαιρέθηκαν ήταν όσοι καλλιεργούσαν καπνά στην Ιρίνκα. Το μεγαλύτερο μέρος των ελλήνων της Τανζανίας μετανάστευσε στην Αυστραλία, τη Μεγάλη Βρετανία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ κάποιοι επαναπατρίστηκαν στην Ελλάδα. Όσοι παρέμειναν προσπάθησαν να ασχοληθούν με άλλους τομείς της οικονομίας. Μετά το ‘80 και το ‘90 κάποιοι πήραν πίσω τα κτήματά τους, αλλά με κάποια μορφή μίσθωσης, δηλαδή δεν έγιναν ιδιοκτήτες, απλώς νοίκιασαν τα κτήματα από το κράτος.^[2]

Οικονομικές δραστηριότητες

Από το 1890 μέχρι το 1960 οι Έλληνες της Τανζανίας αναδείχθηκαν στο εμπόριο βοοειδών , στη κατασκευή σιδηροδρομικών γραμμών αλλά και στην καλλιέργεια της αγαύης. Το 1884 οι Γερμανοί συμπεριέλαβαν στις κτήσεις  τους τη Τανζανία. Η Γερμανία στη προσπάθεια της να εδραιώσει τη κυριαρχία της στη περιοχή αποφάσισε να δημιουργήσει σιδηροδρομικό δίκτυο. Ωστόσο οι άσχημες καιρικές συνθήκες ,οι ασθένειες και η ιδιομορφία του εδάφους καθιστούσαν αδύνατη την υλοποίηση περάτωσης των σιδηροδρομικών γραμμών .

Η υλοποίηση του έργου θα αποτύγχανε δίχως της συμβολή των ελλήνων εργολάβων .Οι έλληνες είχαν προϋπηρεσία σε αντίστοιχα έργα που είχαν πραγματοποιηθεί στη Μικρά Ασία και στο Κέρας της Αφρικής( Τζιμπουτί,  Σομαλία).  Οι πρωτοπόροι Έλληνες κατασκευαστές ήταν ο Αλέξανδρος  Σκούταρης , ο Σταμάτης Εμμανουήλ , ο Δημήτρης Καπετσάκος και ο Δημήτρης Γιαννίκος χρησιμοποιώντας μικρότερους εργολάβους και πλήθος ελλήνων και ντόπιων εργατών.^[3] Αφού ολοκληρώθηκαν οι εργασίες κατασκευής των σιδηροδρομικών γραμμών οι έλληνες επιδόθηκαν στην αγροτική παραγωγή. Οι πλημύρες , η ασθένεια από τη μύγα τσετσέ και η εξέγερση των Μάτζι Μάτζι το 1905 εναντίον της γερμανικής αποικιοκρατίας αποτέλεσαν ανασταλτικούς παράγοντες στην εισροή Ευρωπαίων στη περιοχή . Οι έλληνες κατάφεραν να πάρουν κτήματα και να καλλιεργήσουν αγαύη και καφέ.^[4] Όπως προκύπτει από το παρακάτω πίνακα στη Τανγκανίκα υπήρχαν πενήντα δύο έλληνες ιδιοκτήτες σχοινοκτημάτων (Στυλιανός Μακρής , Εμμ. Σαρμάνης, Γεώργιος Αρναούτογλου). 

Επιπλέον οι Έλληνες στα βόρεια της Τανζανίας ασχολήθηκαν με τη καλλιέργεια του καφέ και στα νότια με το καπνό. Επιπλέον οι έλληνες ήταν οι πρωτοπόροι στη καλλιέργεια του καφέ στη Τανγκανίκα. Ο Κωνσταντίνος Μειμαρίδης και ο Καπαράκης πρότειναν στο αρχηγό του γερμανικού στρατού την ιδέα να καλλιεργήσουν σχοινοκτήματα. Ο Καπαράκης είχε εμπειρία με τη καλλιέργεια του καφέ ερχόμενος από το Χάρραρ της Αβησσυνίας .^[5] Στη περιφέρεια του Μόσι υπήρχαν δεκαεννέα έλληνες ( Κώστας Ελευθερίου, Χήρα Σαγάλα, Κλεάνθης Παπαδόπουλος, κ.α) οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες καφεδοκτημάτων. Επίσης στη περιφέρεια της Αρούσας υπήρχαν είκοσι ένα έλληνες ( Βλαδίμηρος Μιχαηλίδης, Κυπριανός Φέρρος, Ιωάννης Ιωαννίδης κ.α) οι οποίοι ήταν ιδιοκτήτες καφφεδοκτήματα. Τα ελληνικά καφφεδοκτήματα στη Τανγκανίκα παρήγαγαν 60.000 σάκους με 3.000 τόνους καφέ ετησίως δηλαδή 9.000 λίρες της Αγγλίας.(εικ.1)

1. Πίνακας με τους Έλληνες ιδιοκτήτες καφεδοκτημάτων (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 116)

• Πίνακας των ελληνικών σχοινοκτημάτων στην Τανγκανίκα (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 115)

Παραδειγματικές προσωπικότητες

Όπως προαναφέραμε στη Τανγκανίκα υπήρχαν αρκετοί έλληνες που αναδείχθηκαν στη κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου, στη καλλιέργεια της αγαύης και στη καλλιέργεια του καφέ. Ανάμεσα στους έλληνες επιχειρηματίες της Τανζανίας ξεχωρίζει ο οικουμενικός ευεργέτης Χριστόδουλος Γαλανός. Ο Χριστόδουλος Γαλανός γεννήθηκε το 1880 στη κωμόπολη Βλάστη, Κοζάνης. Οι γονείς του ονομάζονταν Γεώργιος (γνωστός επίσης και ως «Γούσιας») και Πηνελόπη Γαλανού έφυγε από την Βλάστη και εργάσθηκε στη Θεσσαλονίκη σε ωρολογοποιείο. Σε ηλικία 16 χρόνων έφυγε για το Πορτ Σάιντ της Αιγύπτου. Ένας από τους λόγους που ώθησαν το Γαλανό να  εγκατασταθεί  στην Αίγυπτο ήταν η ασφάλεια που είχε δημιουργήσει η βρετανική κυριαρχία στη περιοχή σε σχέση με τις πιέσεις που δεχόταν στην υπό ο Οθωμανική Θεσσαλονίκη. Εκεί, εργάστηκε για κάποιο διάστημα σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, όπου έμαθε για πρώτη φορά την ύπαρξη Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής  η οποία εκείνη την εποχή ήταν τόπος άγνωστος και απρόσιτος.^[6]

Στην έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα ο Γαλανός επέστρεψε στη Μακεδονία και εντάχθηκε στα ελληνικά αντάρτικα σώματα τα οποία αντιμετώπιζαν τις συμμορίες του Τσακαλάρωφ  και των άλλων Βουλγάρων  οπλαρχηγών. ^[7] Το 1907 ο Χριστόδουλος Γαλανός εγκαταστάθηκε στο Πορτ Σαιντ της Αιγύπτου . ^[8]Ο Χριστόδουλος Γαλανός ασχολήθηκε με τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις στο Πορτ Σαιντ .Ωστόσο σε ηλικία 22 χρονών αποφάσισε να φύγει από την Αίγυπτο. Η ιδιοσυγκρασία του νεαρού τότε Bλαστιώτη , η επιθυμία του για το άγνωστο και παράλληλα η εργατικότητα του τον οδήγησαν να εγκατασταθεί στη Τανγκανίκα. Στη Τανγκανίκα ο Γαλανός ασχολήθηκε με τη δημιουργία του σιδηροδρομικού δικτύου. Ο έλληνας επιχειρηματίας δεν σταμάτησε την επιχειρηματική του δραστηριότητα μόνο στη δημιουργία του σιδηροδρομικού δικτύου . Ο Γαλανός δημιούργησε μεταφορική εταιρεία με ημίονους. Η συγκεκριμένη μεταφορική εταιρεία εξυπηρετούσε περιοχές που δεν είχε πρόσβαση το σιδηροδρομικό δίκτυο. Ωστόσο ημίονοι δεν υπήρχαν στη Τανγκανίκα με αποτέλεσμα ο έλληνας επιχειρηματίας να τους προμηθευτεί από το Άντεν και την Αραβία. ^[9]

Επιπλέον ο Χριστόδουλος Γαλανός ασχολήθηκε με τη καλλιέργεια αγαύης για τη παραγωγή σχοινιού. Στη Τανγκανίκα με τη καλλιέργεια αγαύης και τη παραγωγή σχοινιού είχαν ασχοληθεί πρώτοι οι γερμανοί άποικοι. Οι Γερμανοί είχαν φέρει μηχανήματα στη Τανγκανίκα από τη Γερμανία για τη παραγωγή σχοινιού. Μετά το τέλος του Ά Παγκοσμίου πολέμου τα κτήματα που άνηκαν στους γερμανούς περιήλθαν στη κατοχή του Δημοσίου της Τανγκανίκας. Μετέπειτα κάτω  από συγκεκριμένες διαδικασίες αγοράστηκαν από εύπορους Έλληνες . Ο Γαλανός ήταν ένας από τους έλληνες της Τανζανίας που αγόρασε κτήματα . Στην Τάνγκα κατείχε δύο κτήματα και ένα κτήμα στην Αρούσα συνολικής έκτασης 6.600 στρέμματα. ^[10] Σ’ ένα από τα σχοινοκτήματα του στο Τονγκόνι δούλευαν συνολικά 1.500 εργάτες. Οι εργάτες ζούσαν μέσα σε οικήματα που υπήρχαν μέσα στα κτήματα. Ο Γαλανός ζούσε το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο συγκεκριμένο κτήμα. Οι εκτάσεις του δεν περιορίστηκαν μόνος στο κτήμα στο Tongoni . Απέκτησε κτήματα στο Bussuri και στο Eldoret της Κένυας.^[11]

Επιπλέον ο έλληνας επιχειρηματίας ασχολήθηκε και με τη καλλιέργεια του καφέ. Στο κτήμα του «Μακιούλα Κάφι Εστέητ» στη περιοχή Ντουρουμά Αρούσας ο Γαλανός επιδόθηκε στη καλλιέργεια καφέ. ^[12]Ωστόσο οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του Γαλανού δεν περιορίστηκαν μόνο στη γη. Ο Χριστόδουλος Γαλανός αγόρασε ένα ατμόπλοιο 10χλμ από την αγγλική εταιρεία Clan Line . Ωστόσο η συγκεκριμένη επιχειρηματική κίνηση δεν ευόδωσε . Τα συνεχή προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί γύρω από το πλοίο οδήγησαν το Γαλανό να πάρει την απόφαση να πουλήσει το πλοίο του σε ιταλική ναυτιλιακή  εταιρεία. ^[13]Επιπρόσθετα ο Γαλανός είχε επεκτείνει τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του και στο τομέα των κατασκευών . Στην Αρούσα είχε δημιουργήσει μία εργοληπτική εταιρεία εν ονόματι Τζένεραλ Κονστράκτορς Κομπάνυ.^[14]

Προσωπική ζωή

Η οικουμενική προσωπικότητα του Χριστόδουλου Γαλανού αντικατοπτρίζεται και στη προσωπική του ζωή. Η πρώτη σύντροφος του ήταν η γερμανίδα Teylor που έζησαν μαζί δέκα χρόνια. Η δεύτερη σύζυγος του ήταν η Gobi . H Gobi ήταν Ευρωπαία από την Νότια Αφρική ωστόσο η σχέση τους δεν διήρκησε για μεγάλο χρονικό διάστημα .Η επόμενη σύντροφος του ήταν η χορεύτρια, εβραϊκής καταγωγής η Έρικα . Η σχέση τους δεν ευόδωσε. Δεν γνωρίζουμε πόσο διάστημα ζήσανε μαζί και πότε  ακριβώς χωρίσανε . Το 1936 , ο Γαλανός επισκέφτηκε το Βερολίνο για να τιμήσει τους Έλληνες πρωταθλητές στου Ολυμπιακούς αγώνες. Η νεαρή τότε δημοσιογράφος του BBC Κίτσα Καζάκου πήρε συνέντευξη  στο Γαλανό για τη μεγαλύτερη χρηματική προσφορά του προς τους Έλληνες αθλητές. Η γνωριμία τους ήταν ανεπάντεχη. Ερωτεύτηκαν και παντρεύτηκαν στην Αθήνα. Ο γάμος τους διήρκησε δεκατρία χρόνια. ^[15] Στις 25 Νοεμβρίου 1947 στο Πρωτοδικείο Αθηνών εκδόθηκε η απόφαση του διαζυγίου μεταξύ του Χρίστου Γαλανού του και της Αγγελικής Κίτσας. Εντούτοις το εν λόγω διάταγμα οριστικοποιήθηκε στην Αρχιεπισκοπή της Εκκλησίας της Ελλάδος την 9η Δεκεμβρίου 1948.^[16]Το 1951, ο Γαλανός γνωρίζει τη Σεσίλ Αγίουμπι στη Ναϊρόμπι . Η γιαγιά της Σεσίλ Αγίουμπι από τη πλευρά της μητέρας της καταγόταν από τη Κέρκυρα , της οικογένειας Καρούζου. Ο Γαλανός με τη Σεσίλ Αγιούμπι παντρεύτηκαν πρώτα με πολιτικό και μετά με θρησκευτικό γάμο Ο Γαλανός δεν απέκτησε δικά του παιδιά είχε όμως πολλά παιδιά από τη κηδεμονία του. Σύμφωνα με τη Βρετανική Λεγεώνα ο Γαλανός είχε εννέα παιδιά από τη κηδεμονία του.^[17]

• Η πρώτη σύζυγος του Γαλανού Κίτσα Καζάκου. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 148)

• Ο θρησκευτικός γάμος με τη Σεσίλ Αγιούμπι. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 151)

Οι εν ζωή ευεργεσίες του 

Το 1947 ο Χριστόδουλος  Γαλανός  ως επίτιμος πρόεδρος της ένωσης ελληνικών κοινοτήτων της Ανατολικής Αφρικής ανέλαβε τη πρωτοβουλία να μαζευτούν χρήματα για την ανέγερση ελληνικού σχολείου στην Αρούσα της Τανζανίας. Από τον έρανο συλλέχθηκαν 24.000 λίρες της Αγγλίας. Μεγάλοι δωρητές για την ανέγερση του ελληνικού σχολείου στην Αρούσα ήταν οι Γ.Αρναούτογλου , Σκούταρης , Χρ. Αντωνίου , Γ. Χουρής , Φ, Κοντόπουλος, Ν. Ζαχαριάδης ,Ν. Αθηναίος , Ν. Ταμπουράκης και η Βρετανική διοίκηση. Το οικόπεδο για την ανέγερση του ελληνικού σχολείου ήταν έκτασης 140 στρεμμάτων και αγοράστηκε στη τιμή των 4.500 λιρών.

Ο Γαλανός δεν είχε αναλάβει μόνο τη πρωτοβουλία να συγκεντρωθούν χρήματα για την ανέγερση του ελληνικού σχολείου αλλά πραγματοποίησε και περιοδεία σ’ όλη τη περιοχή της Τανγκανίκας με στόχο να παρακινήσει όλα τα ελληνόπουλα να φοιτήσουν στο ελληνικό σχολείο. Στις 25 Μαρτίου του 1949 ο Γαλανός ως επίτιμος πρόεδρος της ένωσης ελληνικών κοινοτήτων της Ανατολικής Αφρικής πραγματοποίησε τα εγκαίνια του σχολείου. Στις αρχές του 1950 ολοκληρώθηκε η πρώτη πτέρυγα του δημοτικού. Τα χρήματα όμως δεν έφταναν προκειμένου να ολοκληρωθεί το σχολείο και να χτιστεί παράλληλα και οικοτροφείο. Τελικά ο Χριστόδουλος Γαλανός προσέφερε το απαιτούμενο ποσό για την ολοκλήρωση του σχολείου και τη δημιουργία οικοτροφείου. Ο Γαλανός για τη γενναιόδωρη προσφορά του ανακηρύχθηκε «Μεγάλος Ευεργέτης».^[18]

Στις 28 Οκτωβρίου του 1952 οι εργασίες για την ανέγερση του ελληνικού σχολείου ολοκληρώθηκαν. Το 1973 το σχολείο, εξαιτίας της συρρίκνωσης του ποσοστού ελληνόφωνων μαθητών, μετασχηματίστηκε από μειονοτικό σε διεθνές αγγλόφωνο. ^[19] Η ανάγκη δημιουργίας ελληνικού σχολείου ήταν επιβεβλημένη.  Η ανέγερση του ελληνικού σχολείου στην Αρούσα συνέβαλλε καθοριστικά ώστε τα ελληνόπουλα της Τανγκανίκας να μιλούν απταίστως την ελληνική γλώσσα σε σχέση με τα ελληνικής καταγωγής παιδιά τα οποία ζούσαν σε άλλα μέρη στα νότια του Ισημερινού της Αφρικής. ^[20] Ο Γαλανός επιδίωκε να διασώσει την ελληνική γλώσσα και ιστορία στην ελληνική παροικία της Τανγκανίκας. Εμπνεόμενος από τις αρχές του διαφωτισμού ευελπιστούσε με την ευεργεσία του να δημιουργήσει μορφωμένους νεοέλληνες , οι οποίοι με την μόρφωση τους θα μπορούσαν να ανέλθουν οικονομικά και κοινωνικά ισχυροποιώντας με τον τρόπο αυτό την αναδυόμενη μεσαία αστική τάξη της περιοχής.

Η επόμενη ευεργεσία του Χριστόδουλου Γαλανού ήταν η ανέγερση της Ελληνικής Λέσχης της Αρούσας. Η χειρόγραφη επιστολή Χριστόδουλου Γαλανού με την προσφορά του  μαρτυρεί την επιθυμία του έλληνα ευεργέτη για τη συμβολή του στη δημιουργία της ελληνικής κοινότητας .Η ελληνική λέσχη αποτελούσε ένα αναπόσπαστο στοιχείο για την ύπαρξη της ελληνικής κοινότητας. Ήταν ένας χώρος στον οποίο πραγματοποιούνταν οι κοινωνικές εκδηλώσεις της ελληνικής κοινότητας της Αρούσας. Ο Χριστόδουλος Γαλανός προσέφερε 10.000 σελίνια για την ανέγερση της ελληνικής λέσχης. Στις 25 Μαρτίου 1950 ανεγέρθηκε η ελληνική λέσχη στην ελληνική κοινότητα στην Αρούσα. Πολύ αργότερα για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας, η «Ελληνική Λέσχη Αρούσας» μετονομάσθηκε σε Meru Club.Ο Χριστόδουλος Γαλανός ως χρυσοφόρο υποκείμενο με την ευεργεσία του κάλυψε μία ανάγκη που υπήρχε στην ελληνική κοινότητα της Αρούσας.^[21]

Το 1952 ο Γαλανός υπήρξε ένας από τους βασικούς συντελεστές για την τη δημιουργία του ευρωπαϊκού νοσοκομείου στη Κένυα, προσφέροντας το ποσό των 50.000 λιρών της Αγγλίας . Οι ευρωπαίοι της Κένυας ήθελαν να αναγείρουν  ένα ευρωπαϊκό νοσοκομείο στο Ναϊρόμπι .Μετέπειτα το νοσοκομείο μετονομάστηκε σε « Νοσοκομείο Ναϊρόμπι». Η τότε πριγκίπισσα και μετέπειτα Βασίλισσα της Αγγλίας Ελισάβετ Β΄ σε μία ιδιαίτερη ακρόαση προσέφερε  στο Γαλανό το παράσημο του Order ofthe British Empire προκειμένου να τον ευχαριστήσει για τη προσφορά του. Προς τιμή του το « Νοσοκομείο Ναϊρόμπι» έχει αφιερώσει μια του πτέρυγα στον Γαλανό και το όνομα του είναι χαραγμένο σε μία μεγάλη μπρούτζινη πλακέτα.^[22]

5. Το ελληνικό σχολείο στην Αρούσα Τανζανίας. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 25)

6. Αρούσα: Η προτομή του Γαλανού ανάμεσα στις ιστορικές τάξεις. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ.26)

Στο πίνακα που ακολουθεί, γίνεται η παρουσίαση ορισμένων πράξεων και δωρεών τις οποίες παραχώρησε ο Χριστόδουλος Γαλανός  μέσω του προσωπικού του λογαριασμού και της εταιρείας του από το 1951 μέχρι το 1956.Οι δωρεές είναι απολύτως ανεξάρτητες από τις ευεργεσίες του καταπιστεύματος και της δημόσιας διαθήκης του. Η ανάλυση του παρακάτω πίνακα πιστοποιεί τον οικουμενικό χαρακτήρα του Χριστόδουλου Γαλανού.

7. Δώρα και δωρεές από 1^ης Ιουλίου 1951 έως 31^ης Δεκεμβρίου 1956.(Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 141)

Τομέας Υγείας	Τομέας Εκπαίδευσης	ΤομέαςΑθλητισμού	Τομέας αναψυχής	Υπηρετικό προσωπικό	Προσφορές σε μουσουλμανικά τεμένη	Ελληνισμός της Τανγκανίκας και της Κένυας
Νοσοκομείο της Ναϊρόμπι στη Κένυα(1.000.000.000 σελίνια)	Οικονομική ενίσχυση στο Σχολείο στη Βλάστη από το 1951  έως το 1954με 500.000 σελίνια	Οικονομική ενίσχυση για Ομάδες ποδοσφαίρου με 10.000 σελίνια το 1951 με 1952	Οικονομική ενίσχυση για την ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων στα Λουτρά Αμβόνι στην Τάνγκα με 6000 σελίνια από το 1951/1952	Κτήματα για τους υπηρέτες, δώρα ,διάφορα	Οικονομική ενίσχυση στο Τζαμί Μαρούνγκου με 50 σελίνια το 1956	Οικονομική ενίσχυση με 2.400 σελίνια στην  Ελληνική κοινότητα στη Ναϊρόμπι το 1951/1952
Νοσοκομείο της Τάνγκας στην Τανγκανίκας (700.000 σελίνια)	Ελληνικό Σχολείο Αρούσας στην Τανγκανίκα από το 1954,1955,1956με 81.314 σελίνια	Οικονομική ενίσχυση στο Sports cupsμε 1145 σελίνια το 1951/1952	Οικονομική ενίσχυση για την ανέγερση το πύργο του Ρολογιού  στη Κεντρική πλατεία της Αρούσας με 100.000 σελίνια το 1951 με 1952			Οικονομική ενίσχυση με 14.430 σελίνια στην Ελληνική Κοινότητα στο Ντάρ ες Σαλαάμ το 1951/1952,1953
Οικονομική ενίσχυση στην Επιτροπή Νοσοκομείων της Κένυας με 24.024 σελίνια το 1953 και το 1955	Οικονομική ενίσχυση στη Επιτροπή Ελληνικού Σχολείου με 2.400 σελίνια					Οικονομική ενίσχυση στην Ελληνική Αφρικανική Ορθόδοξη Εκκλησία με 1500 σελίνια το 1954/1955,1956
Οικονομική ενίσχυση στο Παιδικό Νοσοκομείο Γετρούδης με 1.000 σελίνια από το 1955-1956	Οικονομική ενίσχυση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή γονέων του Μόσι στην Τανγκανίκα με 100.000 σελίνια από το 1951/1952,1953
Οικονομική ενίσχυση στις Ακτίνες Χ με 200 σελίνια το 1956	Φοίτηση Μαθητών
Rev. Parmentier –Organ Fund	Οικονομική ενίσχυση στο Σχολείο Princeof Wales με 200 σελίνια το 1951/1952

	Χριστουγεννιάτικες προσφορές	Τιμητικές εορτές	Δωρεά Hitchcock
Ένωση Γυναικών ΧΑΝ στη Ναϊρόμπι	Οικονομική ενίσχυση για Ταμείο Χριστουγέννων για την αστυνομία της Κένυας με 1500 σελίνια από το 1954,1955,1956	Οικονομική ενίσχυση στο Poppy day με 100  σελίνια το 1955
Οικονομική ενίσχυση στο Στρατός Σωτηρίας με 5000 σελίνια από 1951/1952,1954,1955,1956	Οικονομική ενίσχυση από το Χριστουγεννιάτικο δέντρο της δημαρχίας με 1.000 σελίνια από το 1955,1956
Οικονομική ενίσχυση στο Προσκοπισμό το 1955 με 2000 σελίνια	Οικονομική ενίσχυση στο TroopsXmas Comforts Fundμε 500 σελίνια από 1955/1956
Οικονομική ενίσχυση στην Αρχαιολογική Εταιρεία Τανγκανίκα το 1955 με 10.000 σελίνια

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των παραπάνω ευεργεσιών και δωρεών αποτελεί η ανέγερση των κτηριακών εγκαταστάσεων στις ιαματικές πηγές της Τάγκας και η δημιουργία του πύργου με το ρολόι στην κεντρική πλατεία της Αρούσας. Το διάστημα από το 1951 μέχρι το 1952 ο Γαλανός προσέφερε 6000 σελίνια μέσα από την εταιρεία του« Tongoni Plantation Limined » για την ανέγερση κτηριακών εγκαταστάσεων στις ιαματικές πηγές της Αρούσας. Η ευεργεσία του έλληνα επιχειρηματία απευθυνόταν  σ όλους τους κατοίκους του Δήμου Τάγκας και εν γένει σ ’όλους  όσους θα επισκέπτονταν τις ιαματικές πηγές δίχως να θέτει περιορισμούς φυλετικούς ή θρησκευτικούς. Ο Γαλανός εμπνεόμενος από τις ιαματικές πηγές της Δύσης ευελπιστούσε με την ευεργεσία του να συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής των συμπολιτών του και στο εξευρωπαϊσμό της περιοχής .^[23]

Επιπλέον το διάστημα από το 1951 μέχρι το 1953 ο Γαλανός προσέφερε 100.000 σελίνια από το προσωπικό του λογαριασμό για να δημιουργηθεί ο Πύργος του Ρολογιού στην κεντρική πλατεία της Αρούσας (Arucha Clock Tower).Στις 23 Φεβρουαρίου του 1952 στην Αρούσα πραγματοποιήθηκαν τα αποκαλυπτήρια του μεγάλου ρολογιού, με τον επιβλητικό πύργο.^[24] Οι ευρωπαίοι της Αφρικής επιδίωκαν να ενωθεί είτε σιδηροδρομικά είτε οδικά το νότιο μέρος της Αφρικής με το βόρειο ,δηλαδή το Κέιπ Τάουν με το Κάιρο. Ο Γαλανός ασπαζόμενος το όραμα των ευρωπαίων προσέφερε χρήματα για την ανέγερση του συγκεκριμένου  μνημείου. Το μνημείο συμβολίζει την νοερή ένωση της βόρειας με τη νότια Αφρική και την αναγνώριση της προσφοράς των συμμαχικών δυνάμεων το 1945.^[25]

8.Το ρολόι, δωρεά του Γαλανού στην κεντρική πλατεία της Αρούσας στην Τανζανία. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 32)

Στο σημείο αυτό δεν θα πρέπει να παραλείψουμε την ευεργεσία του Χριστόδουλου Γαλανού στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Βλάστη της Κοζάνης. Σύμφωνα με το παραπάνω πίνακα (εικ.7)ο Χριστόδουλος Γαλανός προσέφερε 500.000 σελίνια από το 1951 μέχρι το 1954 μέσα από το προσωπικό του λογαριασμό για την ανέγερση του Μουσίκειου ελληνικού Παρθεναγωγείου . Μέχρι το 1881 στον οικισμό της Βλάστης λειτουργούσε σχολείο μόνο για άρρενες μαθητές (το Θωμαϊδειο Διδακτήριο) . Οι κάτοικοι της περιοχής θέλοντας να δημιουργήσουν σχολείο και για τα κορίτσια του χωριού απευθύνθηκαν στον Δημήτρη Μουσίκο ο οποίος ανέλαβε πλήρως τη χρηματοδότηση του παρθεναγωγείου. Το κτίριο κατασκευάστηκε πλησίον του αγίου Μάρκου, ολοκληρώθηκε το 1881 και πήρε την ονομασία του από τον ευεργέτη του: « Μουσίκειο Ελληνικό Παρθεναγωγείο». Η ιδιαίτερη πατρίδα του Χριστόδουλου Γαλανού η Βλάστη τίμησε τον οικουμενικό ευεργέτη για την ευεργεσία του να ανοικοδομήσει το σχολείο τοποθετώντας τη προτομή του μπροστά από την πρόσοψη του Μουσίκειου Ελληνικού Παρθεναγωγείου. ^[26]

9. Δύο αφιερωματικές μαρμάρινες  πλάκες για την ανοικοδόμηση και την ανακαίνιση Μουσίκειου Ελληνικού Παρθεναγωγείου. Vlasti.gr «Το Μουσίκειο Ελληνικό Παρθεναγωγείο στη Βλάστη » ,2017, Διαθέσιμο από :https://vlasti.gr/mousikio-elliniko-parthenagogio { Ημερομηνία πρόσβασης: 21 Ιουλίου 2017}

10. Το Μουσίκειο Παρθεναγωγείο στη Βλάστη όπως είναι σήμερα.(Vlasti.gr «Το Μουσίκειο Ελληνικό Παρθεναγωγείο στη Βλάστη » 2017, Διαθέσιμο από : https://vlasti.gr/mousikio-elliniko-parthenagogio { Ημερομηνία πρόσβασης: 21 Ιουλίου 2017}

Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλανού μπροστά στο Μουσίκειο Παρθεναγωγείο. Πηγή φωτογραφίας: Θεοδ. Πασσαλίδης ,2015 ,Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλανού στη Βλάστη,

Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλάνου στη Βλάστη

Το καταπίστευμα

Στις 15 Ιουνίου του 1953 ο Γαλανός μεταβίβασε ως δωρητής 800.000 μετοχές από την εταιρεία του εν ονόματι Tongoni Plantation Limined με το καταπίστευμα του ορίζοντας με παρουσία των εκπροσώπων του δικηγορικού γραφείου W.P.HOLDER Co ως καταπιστευματοδόχους τον William Bain , τον WilliamPeter Ηolder , τον Jorden Larsen και τον Ανδρέα Σταυρόπουλο , ο οποίος ήταν από τους πιο έμπιστους ανθρώπους του.

Στο καταπίστευμα του ο Γαλανός παραχώρησε στη κυβέρνηση της Τανγκανίκας το ποσό των 25.000 λιρών της Αγγλίας για τη δημιουργία Γεωργικής Αφρικανικής Σχολής. Στο καταπίστευμα του όριζε ότι δικαίωμα χρήσης στη συγκεκριμένη ευεργεσία θα είχαν οι αφρικανοί της περιοχής. Επιπλέον ο έλληνας ευεργέτης μέσα στο καταπίστευμα του έθετε και τη λειτουργία της συγκεκριμένης ευεργεσίας. Οι νέοι θα είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν την τεχνική και την επιστημονική κατάρτιση στη γεωργία και σ’όσα σχετίζονται με αυτή. Οι ανάγκες της εποχής για περίσσεια και εξαγωγή προϊόντων δημιουργούσε την ανάγκη για την μόρφωση των ανθρώπων στη γεωργία. Οι άνθρωποι αν ήθελαν να αυξήσουν την απόδοση των καλλιεργειών τους θα έπρεπε να ξεφύγουν από τις αναχρονιστικές μεθόδους που χρησιμοποιούσαν μέχρι τότε και να επιδοθούν σε νέες επιστημονικές μεθόδους καλλιέργειας.^[27]

Η Τανζανία πραγματοποίησε την επιθυμία του Γαλανού . Στις 4 Ιουλίου του 1964 δημιουργήθηκε το « Galanos Agricultural Secondary School » με Υπουργό Παιδείας το S. N. Eliufo και τα εγκαίνια πραγματοποιήθηκαν ένα χρόνο μετά στις 8 Ιουλίου του 1965 από το πρόεδρο της Τανζανίας Julius K.Nyerere .^[28] Η αλήθεια είναι ότι για την ανέγερση της Γεωργικής Σχολής χρειάσθηκαν μόνο οι τόκοι από το κεφάλαιο που είχε αφήσει ο Γαλανός ενώ το κεφάλαιο παραμένει μέχρι σήμερα άθικτο.^[29]

Επιπλέον ο Χριστόδουλος Γαλανός μέσα στο καταπίστευμα του προσέφερε στο Δήμο Τάγκας το ποσό των 5.000 λιρών της Αγγλίας  για την ανέγερση πνευματικού κέντρου.  Η επιθυμία του ήταν το κτήριο που θα ανέγειρε ο Δήμος Τάγκας  να έφερε το όνομα του «προς τον σκοπόν  της ανεγέρσεως και εφοδιασμού αιθούσης εν Τάνγκα ήτις θα είναι γνωστή ως αίθουσα εις μνήμην Χρήστου Γαλανού» . Ο χώρος αυτός θα λειτουργούσε για την αναψυχή ,την πνευματική και ηθική διαπαιδαγώγηση  των κατοίκων του δήμου Τάγκας «χρησιμοποιηθισόμενη δια την μόρφωσιν ,διαλέξεις, αναψυχήν ». Ο Γαλανός στο καταπίστευμα του αναφέρει  ρητά ότι δικαίωμα χρήσης του συγκεκριμένου χώρου θα μπορούσαν να έχουν όλοι οι δημότες του Δήμου Τάγκας ανεξάρτητα της καταγωγής ή του θρησκεύματος «και γενικώς χάρις των κατοίκων της Τάγκας ασχέτως φυλής ή θρησκεύματος». 

Επίσης ο Χριστόδουλος όριζε μέσα στο καταπίστευμα του ως αποκλειστικό υπεύθυνο για την εύρυθμη λειτουργία το Δήμο Τάγκας « ο Δήμος θα έχει πλήρη και απεριόριστον δικαίωμα έλεγχου της ρηθείσης δωρεάς και της ανεγερθεσομένης Αιθούσης». Ο Γαλανός με την ευεργεσία του στο δήμο Τάγκας ευελπιστούσε και μετά το θάνατο να καλύψει μία ανάγκη που υπήρχε στη κοινωνία της Τάγκας. Ο Χριστόδουλος Γαλανός εμπνεόμενος από τις ιδέες του Διαφωτισμού  και έχοντας στραμμένο το βλέμμα του στη Δύση στόχευε με τη ευεργεσία του να συμβάλλει στη βελτίωση της ζωής των συνανθρώπων του και  στον εξευρωπαϊσμό της περιοχής του.^[30] Στο σημείο αυτό δεν πρέπει να παραλείψουμε ως ανταπόδοση της προσφοράς του έλληνα ευεργέτη προς της Γεωργική Αφρικανική Σχολή της Τάνγκας από το 1965 μέχρι και σήμερα οι μαθητές της Γεωργικής Αφρικανικής Σχολής στη Τάνγκα φέρουν στις μαθητικές τους στολές το όνομα « Γαλανός».^[31]

9. Είσοδος της Γαλανείου Γεωργικής Σχολής στην Τανγκανίκα. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ.37)

Το δεύτερο μέρος από το κεφάλαιο ,το οποίο θα ρευστοποιούταν θα πήγαινε προς τη Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα. Ο Χριστόδουλος Γαλανός παραχώρησε ένα τεράστιο χρηματικό ποσό προς τη Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα για να αγοράσει ή να χτίσει ένα κτήριο στις Βρετανικές Νήσους. Στο καταπίστευμα του θέτει ως επιθυμία το κτήριο , το οποίο θα ανεγειρόταν να ονομαζόταν « Οίκος Γαλανού». Ο Γαλανός όριζε τη λειτουργία της συγκεκριμένης ευεργεσίας. Συγκεκριμένα το κτήριο θα χρησιμοποιούταν ως χώρος στέγασης για τους ηλικιωμένους και τους άπορους πρώην πολεμιστές  άνδρες και γυναίκες  «προς στέγασιν γερόντων και διαρκώς ανίκανων παλαιών πολεμιστών ανδρών και γυναικών ως μονίμων κατοίκων ». Ο Χριστόδουλος Γαλανός ως χρυσοφόρο υποκείμενο με τη συγκεκριμένη προσφορά του δεν λειτούργησε ως φιλάνθρωπος αλλά ως ευεργέτης . Η φιλανθρωπία είναι η πράξη ενίσχυσης , οικονομικής κυρίως βοήθειας από ένα άνθρωπο προς έναν άνθρωπο που έχει ανάγκη. Αντιθέτως ο ευεργέτης προσφέρει χρήματα από την περιουσία του για την επιτέλεση έργων τα οποία θα λειτουργήσουν ευεργετικά στο σύνολο της κοινωνίας που υπό άλλες συνθήκες θα τα αναλάμβανε κατ’αρχήν η πολιτεία .   

Επιπλέον ο έλληνας ευεργέτης στο καταπίστευμα του δεν παραλείπει να αναφέρει ότι αν για οποιοδήποτε λόγω η Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα αρνηθεί το μερίδιο και τις υποχρεώσεις που τις αναλογούν , τα συγκεκριμένα χρήματα θα έπρεπε να δοθούν σε άλλη φιλανθρωπική οργάνωση της Μεγάλης Βρετανίας  για να παρέχει στέγαση στους  άπορους στρατιωτικούς, ναύτες και αεροπόρους. «Και περαιτέρω ότι εάν η ρηθείσα Βρετανική Λεγεών ήθελε δι ’οιονδήποτε λόγον αρνηθεί να αποδεχθή το ρηθέν μερίδιον ,τότε το μερίδιον τούτο θα πληρώνεται εις υφισταμένην φιλανθρωπικήν  οργάνωσιν εις ταις Βρετανικαίς νήσοις εις ανίκανους βρετανούς ναύτας , στρατιώτας και αεροπόρους παρέχουσα στέγην ως οι καταπιστευματοδόχοι ήθελον  αποφασίσει» εν λόγω ευεργεσία του Χριστόδουλος Γαλανός μία πράξη ανταπόδοσης της τιμής, της καλοσύνης και της δικαιοσύνης  που είχε η εισπράξει από τη Μεγάλη Βρετανία και τη Βασιλική οικογένεια όσο ήταν εν ζωή. Ο Χριστόδουλος Γαλανός με τη συγκεκριμένη ευεργεσία του ήθελε να ευχαριστήσει τη βρετανική διοίκηση για την ηρεμία και την ασφάλεια που εξασφάλισε στη περιοχή της Τανγκανίκας όσα χρόνια ανέπτυξε ο ίδιος τις επιχειρηματικές δραστηριότητες του στη περιοχή.^[32]

Πριν φτιαχτεί το συγκεκριμένο κληροδότημα περίπου 230 άποροι ,συνταξιούχοι πολέμου ζούσαν στις κατοικίες της Λεγεώνας. Ωστόσο οι συνθήκες διαβίωσης δεν ήταν ικανοποιητικές. Κοιμόντουσαν πέντε έξι σ’ένα δωμάτιο , σε μεγάλα σιδερένια κρεβάτια με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά παράπονα από όσους διέμενα στα εν λόγω κτήρια. Στη διάρκεια του 1960 πραγματοποιήθηκαν αρκετές βελτιώσεις με στόχο την αξιοπρεπή διαβίωση των διαβιούντων . Η Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα σεβάστηκε την επιθυμία του έλληνα ευεργέτη. Το 1963 πήρε την απόφαση να δημιουργήσει ένα κτήριο με τα χρήματα από το μερίδιο του κεφαλαίου που τους είχε παραχωρήσει ο Γαλανός στη διαθήκη του. Ο πρόεδρος της χώρα Warwickshire βρήκε μία τοποθεσία κοντά στο χωριό Long Itchington με δεντρόφυτη λίμνη.^[33]

Το 1964 αγοράστηκε ο χώρος για την ανέγερση του κτηρίου .Αρχιτέκτονας του κληροδοτήματος υπήρξε ο Mr. Douglas. Τον Απρίλιο του 1966 τέθηκε ο θεμέλιος λίθος από τον πρόεδρο της Βασιλικής Βρετανικής Λεγεώνας  Lt General Sir Oliver Leese . Ο πρώτος Οίκος Γαλανού λειτούργησε για 35 χρόνια με μόνιμο προσωπικό. Επιπλέον το κληροδότημα αποτελούταν από έξι κτίσματα ,χώρους αναψυχής και κτήριο για τη διοίκηση και οικήματα για το νοσηλευτικό προσωπικό αλλά και για τον διευθυντή.^[34]  Ωστόσο το 2002 ανεγέρθηκε ένας καινούργιος χώρος στη θέση του παλιού οικήματος. Το Σεπτέμβριο του 2003 πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του νέου « Οίκου Γαλανού». Ο Οίκος του Γαλανού βρίσκεται στη κομητεία του Γουώρικ  σε έκταση τριών στρεμμάτων.^[35]Επιπλέον ο νέος Οίκος του Γαλανού αποτελείται από 60 μονόκλινα δωμάτια ,κοινόχρηστους χώρους  με βιβλιοθήκες ,αίθουσα υπολογιστών αλλά και αίθριους και υπαίθριους κήπους.^[36] Ο Οίκος Γαλανού αποτελεί το ιδανικό σπίτι για τους απόστρατους και για τους οικείους. Στο οίκημα υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό και προσωπικές νοσοκόμες για κάθε ηλικιωμένο  του ιδρύματος. Επίσης οι ένοικοι έχουν τη δυνατότητα να ψυχαγωγηθούν στους χώρους αναψυχής του ιδρύματος καθώς και με τα μικρά λεωφορεία που διαθέτει το ίδρυμα πραγματοποιούν μικρές εξορμήσεις σε κοντινές πόλεις για αναψυχή σε θέατρα ,συναυλίες .^[37]

Πίνακας με ευεργετήματα από το καταπίστευμα του Χριστόδουλου Γαλανού

Χώρα	Ευεργέτημα	Ποσό χρημάτων	Διαχειριστές ευεργετήματος
Τανγκανίκα	Γεωργική Αφρικανική Σχολή	25.000 λίρες της Αγγλίας	Δήμος Τάγκας
Τανγκανίκα	Πνευματικό κέντρο	5.000 λίρες της Αγγλίας	Δήμος Τάγκας
Αγγλία	Οίκος ευγηρείας «Οίκος Γαλανού»	Το δεύτερο μέρος από το κεφάλαιο το οποίο θα ρευστοποιούνταν	Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα

Η διαθήκη      

Στις 6 Ιανουαρίου του 1958 δημοσιεύθηκε στο ανώτερο δικαστήριο της Τανγκανίκας στο Ντααρ της Σαλααμ η διαθήκη του Χριστόδουλου Γαλανού. Στις 29 Ιουνίου του 1957 ο Χριστόδουλος Γαλανός άφησε τη τελευταία του πνοή στην Αθήνα. Ένα μέρος της κινητής και ακίνητης περιουσία του ο Γαλανός το κληροδότησε  σε οικεία και συγγενή του πρόσωπα. Επιπλέον ο Χριστόδουλος Γαλανός στην διαθήκη του όρισε το υπόλοιπο μέρος της κινητής και ακίνητης περιουσίας να διανεμηθεί ισόποσα στην Ελληνική Κυβέρνηση , στη Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα και στη Γεωργική Αφρικανική Σχολή της Τάνγκα. « ΔΙΔΩ και ΚΛΗΡΟΔΟΤΩ τα ρηθέντα τρία μέρη έκαστον ως εξής»

Συγκεκριμένα ο έλληνας ευεργέτης όριζε μέσα στη διαθήκη του ότι το πρώτο μέρος του κεφαλαίου από το τη ρευστοποίηση της κινητής και ακίνητης περιουσίας να δοθεί στην Ελληνική Κυβέρνηση με σκοπό την ανέγερση Γεωργικής Σχολής στην ιδιαίτερη πατρίδα του τη Βλάστη. « Ένα μέρος προς την ΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΝ ίνα διατεθή υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως προς τον σκοπόν Γεωργικής Σχολής ή Γεωργικής εκπαιδεύσεως». Επιπλέον ο έλληνας ευεργέτης όριζε στη διαθήκη ότι η Γεωργική Σχολή ,η οποία θα δημιουργούνταν να της δώσουν το όνομα του. Ο Γαλανός με την εν λόγω ευεργεσία του ευελπιστούσε να συμβάλλει και μετά το θάνατο στη ποιοτική αναβάθμιση της ζωής των κατοίκων της ιδιαίτερης πατρίδας του της βλάστης και γένει όλης της Ελλάδας. Χιλιάδες φοιτητές θα είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν  επιστημονική κατάρτιση εκπαιδευόμενοι πάνω σε νέες και αξιόπιστες μεθόδους καλλιέργειας. Το δεύτερο μέρος από το κεφάλαιο των χρημάτων του, που άφηνε στη Βασιλική Βρετανική Λεγεώνα για τους σκοπούς και τους όρους που αναφερόταν στο κληροδότημα . Τέλος το τρίτο μέρος του κεφαλαίου το άφηνε στους διαχειριστές της Γεωργική Αφρικανική Σχολή της Τάγκας, για τους σκοπούς όπως είχε ορίσει στο καταπίστευμα του « το απόμενον τμήμα προς τους διαχειρηστάς  του Κεφαλαίου  ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ συμφώνως προς την προμνησθείσαν πράξιν καταπιστεύματος υπό ημερομηνίαν 15 Ιουνίου 1953» . ^[38]

Τροποποίηση και εκτέλεση των όρων της διαθήκης για τις ευεργεσίες στη Βλάστη

Οι διαχειριστές της περιουσίας του Χριστόδουλου Γαλανού στην Αφρική ήταν η Standard Bank της Ναιρόμπης . Στην Ελλάδα η διαχείριση των χρημάτων την είχε αναλάβει το δικηγορικό γραφείο «Παναγόπουλος και Σία». Το 1976 με το Προεδρικό Διάταγμα 543/76 το ελληνικό αποδέχθηκε τη κληρονομιά του Χρ. Γαλανού. Από το 1953 μέχρι το 1976 τα κεφάλαια βρίσκονταν σε λογαριασμό όψεως με τόκο 0,75%. Τη συγκεκριμένη περίοδο ο τόκος του ταμιευτηρίου ήταν 12% με αποτέλεσμα να χαθούν πολλά χρήματα όλο το διάστημα μόνο από τους τόκους. Ο Νικόλαος Τσιρούλης , επίτιμος αν. Γενικού Διευθυντή στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και των Συλλόγων Βλαστιωτών Αθήνας και Θεσσαλονίκης συνέβαλλε καθοριστικά στη διασφάλιση του κληροδοτήματος του Γαλανού και στην αξιοποίηση του. Η βουλευτής Κοζάνης Θέμη Βύζα ως αναπληρωματικό μέλος της Συνταγματικής Επιτροπής είχε αναλάβει τη σύνταξη του νέου Συντάγματος . Επιπλέον η βουλευτής Θέμη Βύζα σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών προσέθεσε στο σύνταγμα τη διάταξη σύμφωνα με την οποία επιτρεπόταν η αλλαγή στους σκοπούς που προβλεπόντουσαν στις διαθήκης για τις δωρεές αν οι αρχικοί στόχοι είναι ανέφικτοι. 

Το 1979 το Εφετείο των Αθηνών αποφάσισε ότι δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί η ανέγερση της Γεωργικής Σχολής και του Νοσοκομείου της κοινότητας της Βλάστης και στην θέση τους η δωρεά του Γαλανού θα αξιοποιούταν με την ανέγερση και τη λειτουργία στη Βλάστη «Υγειονομικού Σταθμού» με στόχο τη πλήρη υγειονομική περίθαλψη των κατοίκων της ιδιαίτερης πατρίδας του Γαλανού. Επιπλέον το εφετείο των Αθηνών αποφάσισε την ίδρυση και τη λειτουργία « Πρότυπου Κτηνοτροφικού Κέντρου » στη Βλάστη. Επίσης το εφετείο αποφάσισε ότι με το κεφάλαιο ,το οποίο είχε διαθέσει ο Γαλανός θα έπρεπε να δημιουργηθεί ένα Ξενοδοχείο δυναμικότητας τουλάχιστον 50 κλινών με στόχο την τουριστική ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας του Γαλανού. Τέλος το εφετείο αποφάσισε την ίδρυση και λειτουργία βιοτεχνιών στη Βλάστη με στόχο να παρέχει εργασία στους κατοίκους. Η απόφαση του Εφετείου δήλωνε ρητά ότι η ανέγερση των εν λόγω κληροδοτημάτων θα ήταν δωρεά του Γαλανού και θα έφεραν το όνομα του.^[39]

Ωστόσο από τις παραπάνω αποφάσεις υλοποιήθηκαν μόνο το Πρότυπο Κέντρο Κτηνοτροφίας και το Ξενοδοχείο. Το Πρότυπο Κέντρο Κτηνοτροφίας και Εκπαίδευσης « Χριστόδουλος Γαλανός » εγκαινιάστηκε το 1990 και άρχισε να λειτουργεί το 1991. Συνολικά το κέντρο περιλαμβάνει τρία ποιμνιοστάσια με 600 πρόβατα , αίθουσα μηχανικής άμελξης , παρασκευαστήριο ζωοτροφών ,εργαστηριακούς και βοηθητικούς χώρους . ^[40]Οι νέοι θα είχαν τη δυνατότητα να αποκτήσουν την τεχνική και την επιστημονική κατάρτιση στη κτηνοτροφία. Οι ανάγκες της εποχής για περίσσεια και εξαγωγή προϊόντων αποτέλεσε μοχλό πίεσης για την μόρφωση των ανθρώπων στη κτηνοτροφία. Οι άνθρωποι αν ήθελαν να αυξήσουν την απόδοση των αιγοπροβάτων τους θα έπρεπε να ξεφύγουν από τις αναχρονιστικές μεθόδους  που χρησιμοποιούσαν μέχρι τότε και να επιδοθούν σε νέες επιστημονικές μεθόδους. 

Το Πρότυπο Κέντρο απευθύνεται σε οποιοδήποτε κτηνοτρόφο που θέλει να αποκτήσει γνώσεις γύρω από τη κτηνοτροφία με στόχο την αναπαραγωγή , τη διατροφή και γενικώς την εκτροφή των αιγοπροβάτων του. Επίσης το Πρότυπο Κέντρο απευθύνεται σε μαθητές Επαγγελματικών Γεωργικών Σχολών και λυκείων με στόχο την επιστημονική κατάρτιση των ανθρώπων . Η συγκεκριμένη εκπαιδευτική δραστηριότητα εφαρμόστηκε στους αποφοίτους των εν λόγω Λυκείων το διάστημα από το 1991 μέχρι το 2003 μέσα από επιδοτούμενα σεμινάρια ΕΛΚΕΠΑ. Επιπλέον το Κέντρο Κτηνοτροφίας αποτελούσε πόλο έλξης σε φοιτητές Γεωτεχνικών σχολών και φοιτητές των ΤΕΙ για να πραγματοποιούν θερινές πρακτικές ασκήσεις με σκοπό τη συγγραφή πτυχιακών εργασιών αντλώντας υλικό από το Κέντρο Κτηνοτροφίας και την ευρύτερη περιοχή. 

Το Πρότυπο Κέντρο Κτηνοτροφίας αποτελούσε και αποτελεί πεδίο ερευνητικής δραστηριότητας των μεταπτυχιακών φοιτητών και ειδικών ερευνητών  του τομέα Ζωικής Παραγωγής του τμήματος Γεωπονίας Α.Π.Θ για την εκπόνηση μεταπτυχιακών και διδακτορικών διατριβών. Οι ερευνητές έχουν τη δυνατότητα να μελετήσουν τη προσαρμοστικότητα των ορεινών προβάτων στη μηχανική άμελξη , τη μελέτη της χημικής σύστασης του γάλακτος ,τη μελέτη των ιδιοτήτων των παραδοσιακών γαλακτοκομικών προϊόντων και την άσκηση της βιολογικής εκτροφής των προβάτων.^[41]Επιπλέον το ελληνικό κράτος με τα χρήματα που είχε αφήσει ο Γαλανός δημιούργησε το Ξενώνα Γαλανού. Έπειτα από 25 χρόνια ο ξενώνας λειτούργησε το Νοέμβριο του 2003. Ο Ξενώνας Γαλανού βρίσκεται στη Βλάστη στο Λόφο της Τζούμκας και αποτελείται από 26 κλίνες. Ο Ξενώνας έχει συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής καθώς αποτελούσε και αποτελεί πόλο έλξης για τους τουρίστες.^[42]

Τιμητικές διακρίσεις

Ο Βασιλιάς της Ελλάδας Παύλος τίμησε το Χριστόδουλο Γαλανό με το χρυσό σταυρό του φοίνικα για τις ευεργεσίες του τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ανατολική Αφρική. Επίσης ο έλληνας ευεργέτης τιμήθηκε με το παράσημο του Order of the British Empire για τη μεγάλη του δωρεά του για την δημιουργία του κρατικού νοσοκομείου στο Ναϊρόμπι. Ωστόσο και στις δύο παρασημοφορήσεις δεν γνωρίζουμε την ακριβή χρονολογία .Τη δεκαετία του 1940 οι Έλληνες της Τανγκανίκας ανακήρυξαν το Γαλανό ως ισόβιο πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικών Κοινοτήτων της Ανατολικής Αφρικής . Επίσης την ίδια χρονική περίοδο οι Ελληνικές Λέσχες της Τάνγκας και της Αρούσας εξέλεξαν το Γαλανό ως « Επίτιμο πρόεδρο και Ευεργέτη». Τέλος ο Χριστόδουλος Γαλανός υπήρξε πρόεδρος της ελληνικής κοινότητας στο Ναϊρόμπι.^[43]  

.

10.Τιμητική διάκριση προς το Γαλανό με το παράσημο του Order of the British Empire. (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ.173) 

11.Τιμητική διάκριση προς το Γαλανό με το Χρυσό Σταυρό του Φοίνικα από το Βασιλιά των Ελλήνων Παύλο (Ελένη Α. Γκίνου, ,2007,σελ. 172)

Ο Χριστόδουλος Γαλανός υπήρξε πρόεδρος των παρακάτω κοινοτήτων

ΘέσηΦορέας   ΠρόεδροςΈνωσης Ελληνικών Κοινοτήτων της Ανατολικής Αφρικής   ΠρόεδροςΕλληνική κοινότητα Ναϊρόμπι   Επίτιμος πρόεδρος και ΕυεργέτηςΕλληνικές Λέσχες της Τάνγκας και της Αρούσας

Επίλογος

Ο Χριστόδουλος Γαλανός κατατάσσεται στην κλίμακα των Ευεργετών ως Οικουμενικός  Ευεργέτης. Λειτουργεί προσωπικά, ως χρυσοφόρο υποκείμενο προβαίνοντας σε μεγάλης κλίμακας οικονομικές και υλικές χορηγίες και κοινωνικά ενισχύοντας υπάρχοντες θεσμούς, προωθώντας έτσι την κοινωνική συνοχή, πρόνοια, και την κοινωνική ευημερία. Ο Χριστόδουλος Γαλανός υπερνίκησε τα εθνικά όρια. Έζησε στη γερμανική και αγγλική αποικιοκρατία της Τανζανίας μέσα σ’ ένα ψηφιδωτό από διαφορετικούς πολιτισμούς. Η αγάπη του για τη μόρφωση των παιδιών , την αξιοπρεπή διαβίωση των ηλικιωμένων, των ανάπηρων πολέμου και εν γένει η θέληση του για βελτίωση της ζωής του ανθρώπου και της κοινωνίας δεν έβλεπαν όρια .Απόδειξη της οικουμενικότητας του αποτελεί η φράση του λίγα χρόνια πριν πεθάνει μέσα στο καταπίστευμα του «Καταθέτω τις 800.000 μετοχές της εταιρείας μου Tongoni Plantation για σχολεία , νοσοκομεία και οίκους ευγηρίας για τους αναπήρους πολέμου στην Ελλάδα, στην Τανζανία και Αγγλία».

Πρωτογενείς πηγές :

Αδημοσίευτες

• Χριστόδουλος Γαλανός : Πράξις Καταπιστεύματος, 15 Ιουνίου 1953

 Δημοσιευμένες 

• Χριστόδουλος Γαλανός : Διαθήκη, 6 Ιανουαρίου 1958 
• THE OFFICIAL GAGETTTE. General notice No.74 , 11 January 1949,σελ.24 . Διαθέσιμο από:  https://books.google.gr/books?id=xYRZPBa_3SYC&pg=PA24&lpg=PA24&dq=christos+galanos&source=bl&ots=LUFBmP_utF&sig=dsLu6RVTUA4fzhBkDNzpa74uTso&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjEpteMk7HcAhXJmLQKHeVBCVY4HhDoAQgnMAA#v=onepage&q=christos%20galanos&f=false

    Τύπος

• Γ. Χατζηγεωργίου ,2019, « Ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί οι Έλληνες της Τανζανίας έλεγχαν την οικονομική ζωή της χώρας για μισό αιώνα». Διαθέσιμο από : https://www.amna.gr/macedonia/article/367646/Anthektikoi-kai-prosarmostikoi–oi-Ellines-tis-Tanzanias-elegchan-tin-oikonomiki-zoi-tis-choras-gia-miso-aiona– { Ημερομηνία πρόσβασης: 8 Ιουνίου 2019)

• newsit .gr «Έρευνα υψηλού επιπέδου στο Πρότυπο Κέντρο Κτηνοτροφίας και Εκπαίδευσης στη Βλάστη» 2014 Διαθέσιμο από : https://www.newsit.gr/small-business/ereyna-ypsiloy-epipedoy-sto-protypo-kentro-ktinotrofias-kai-ekpaideysis-sti-vlasti{ Ημερομηνία πρόσβασης: 26 Μαρτίου 2014}

• Βήμαmagazino, «GREEK SCHOOL IN TANZANIA»,2009

    https://www.marokouri.com/docs/GREEK_SCHOOL_IN_TANZANIA. { Ημερομηνία                                     πρόσβασης: 13 Σεπτεμβρίου 2009}

• Θεοδ. Πασσαλίδης ,2015 ,Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλανού στη Βλάστη, https://e-ptolemeos.gr/protomi-tou-christodoulou-galanou-sti-vlasti { Ημερομηνία πρόσβασης:15 Ιανουαρίου 2015}

  Βιβλιογραφία

• Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007
• Ιωάννης Τσόντος, Έλληνες εν τη ξένη , Τύποις Ζαβάλλη, Λευκωσία ,1953
• Αντώνιος Χαλδαίος The Greek Community in South Africa, Αθήνα,2020
• Keeping Faith The History of the Royal British Legion, Brian Harding, 2008

Φωτογραφικό υλικό

• Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007
• Vlasti.gr «Το Μουσίκειο Ελληνικό Παρθεναγωγείο στη Βλάστη » ,2017, Διαθέσιμο από : https://vlasti.gr/mousikio-elliniko-parthenagogio { Ημερομηνία πρόσβασης: 21 Ιουλίου 2017}
• Θεοδ. Πασσαλίδης ,2015 ,Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλανού στη Βλάστη, https://e-ptolemeos.gr/protomi-tou-christodoulou-galanou-sti-vlasti { Ημερομηνία πρόσβασης:15 Ιανουαρίου 2015}

---

^[1] Βήμαmagazino, «GREEK SCHOOL IN TANZANIA»,2009,σελ.3

https://www.marokouri.com/docs/GREEK_SCHOOL_IN_TANZANIA

^[2] Γ. Χατζηγεωργίου ,2019, « Ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί οι Έλληνες της Τανζανίας έλεγχαν την οικονομική ζωή της χώρας για μισό αιώνα». Διαθέσιμο από : https://www.amna.gr/macedonia/article/367646/Anthektikoi-kai-prosarmostikoi–oi-Ellines-tis-Tanzanias-elegchan-tin-oikonomiki-zoi-tis-choras-gia-miso-aiona–

^[3] Γ. Χατζηγεωργίου ,2019, « Ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί οι Έλληνες της Τανζανίας έλεγχαν την οικονομική ζωή της χώρας για μισό αιώνα». Διαθέσιμο από : https://www.amna.gr/macedonia/article/367646/Anthektikoi-kai-prosarmostikoi–oi-Ellines-tis-Tanzanias-elegchan-tin-oikonomiki-zoi-tis-choras-gia-miso-aiona–

^[4] Γ. Χατζηγεωργίου ,2019, « Ανθεκτικοί και προσαρμοστικοί οι Έλληνες της Τανζανίας έλεγχαν την οικονομική ζωή της χώρας για μισό αιώνα». Διαθέσιμο από : https://www.amna.gr/macedonia/article/367646/Anthektikoi-kai-prosarmostikoi–oi-Ellines-tis-Tanzanias-elegchan-tin-oikonomiki-zoi-tis-choras-gia-miso-aiona–

^[5] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.115

^[6] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.67-70

^[7] Ιωάννης Τσόντος, Έλληνες εν τη ξένη , Τύποις Ζαβάλλη, Λευκωσία, 1953,σελ.185

^[8] Αντώνιος Χαλδαίος The Greek Community in South Africa, Αθήνα,2020,σελ.91

^[9] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.107

^[10] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.114

^[11] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 113

^[12] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 114-115

^[13] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 116-117

^[14] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 118

^[15] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 148-149

^[16] THE OFFICIAL  GAGETTTE. General notice No.74 , 11 January 1949,σελ.24 . 

^[17] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.148-154

^[18] The Greek Community in South Africa, Αντώνιος Χαλδαίος , Αθήνα,2020,σελ.90

^[19] Βήμαmagazino, «GREEK SCHOOL IN TANZANIA»,2009,σελ.4

https://www.marokouri.com/docs/GREEK_SCHOOL_IN_TANZANIA

^[20] Ιωάννης Τσόντος, Έλληνες εν τη ξένη , Τύποις Ζαβάλλη, Λευκωσία 1953,σελ.264

^[21] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.31

^[22] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.129-130 

^[23] Ιωάννης Τσόντος, Έλληνες εν τη ξένη , Τύποις Ζαβάλλη, Λευκωσία 1953,σελ.184-203

^[24] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.173

^[25] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.32-33

^[26] Θεοδ. Πασσαλίδης ,2015 ,Η προτομή του Χριστόδουλου Γαλανού στη Βλάστη, Διαθέσιμο από : https://e-ptolemeos.gr/protomi-tou-christodoulou-galanou-sti-vlasti

^[27] Χριστόδουλος Γαλανός : Πράξις Καταπιστεύματος, 15 Ιουνίου 1953

^[28] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.37

^[29] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 41

^[30] Χριστόδουλος Γαλανός : Πράξις Καταπιστεύματος, 15 Ιουνίου 1953

^[31] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 57

^[32] Χριστόδουλος Γαλανός : Πράξις Καταπιστεύματος, 15 Ιουνίου 1953 

^[33] Keeping Faith The History of the Royal British Legion, Brian Harding,2008, σελ.276

^[34] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 228-229

^[35] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 230

^[36] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 232

^[37] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ. 233

^[38] Χριστόδουλος Γαλανός : Διαθήκη, 6 Ιανουαρίου 1958 

^[39] Υπ αριθμ.9728/ 1979 απόφαση του Εφετείου Αθηνών ,5 Νοεμβρίου 1979

^[40] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.210

^[41] newsit .gr «Έρευνα υψηλού επιπέδου στο Πρότυπο Κέντρο Κτηνοτροφίας και Εκπαίδευσης στη Βλάστη» 2014 https://www.newsit.gr/small-business/ereyna-ypsiloy-epipedoy-sto-protypo-kentro-ktinotrofias-kai-ekpaideysis-sti-vlasti

^[42] Ελένη Α. Γκίνου, Χριστόδουλος Γαλανός. Η οικουμενικότητα της ευεργεσίας,Αθήνα,2007,σελ.219-223

^[43] Ιώννης Τσόντος, Έλληνες εν τη ξένη , Τύποις Ζαβάλλη, Λευκωσία ,1953,σελ.78