ΠΜΣ: Μάθημα “Ιστορική Δημογραφία”

Το μάθημα της Ιστορικής Δημογραφίας διδάσκεται στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του Παντείου και του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Η εξέταση του πληθυσμού στις διάφορες εκφάνσεις του και η ιστορική προσέγγιση που χαρακτηρίζει τις μεταβλητές του στα διάφορα επίπεδα ανάλυσης (φυσικό περιβάλλον, οικονομική δραστηριότητα, κοινωνικές δομές, ιδεολογικά και πολιτικά συστήματα, νοοτροπίες κ.λπ.) συνιστούν το αντικείμενο του μαθήματος.

Μελετώνται βασικές έννοιες και μέθοδοι της Ιστορικής Δημογραφίας. Δημογραφικά γεγονότα και φαινόμενα. Μοντέλα Ιστορικής εξέλιξης των πληθυσμών. Θεωρία της Δημογραφικής Μετάβασης σε νεότερα σχήματα. Η μελέτη των οικογενειών αποτελεί ένα προνομιακό πεδίο όπου η λογική της ιστορίας του πληθυσμού και των ποικίλων προσδιορισμών του εκδηλώνεται με τόπο συγκεκριμένο, εικονογραφώντας θεμελιώδεις μηχανισμούς της ιστορίας, ιδίως των νοοτροπιών. Διατρέχοντας τη μικρή ιστορία της οικογένειας αποκτάται μια προνομιακή θέαση θεμελιωδών μηχανισμών της μεγάλης Ιστορίας. Η διδασκαλία βασίζεται σε προσωπικές μας έρευνες για την Ιστορική Δημογραφία του Ελληνικού χώρου, τόσο του Ελλαδικού όσο και της Διασποράς, καθώς και στην εφαρμογή των εννοιών και μεθόδων της Ιστορικής Δημογραφίας, με κύρια παραδείγματα τον πληθυσμό της Λευκάδας (17ος-20ος αιώνας) και τον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό (19ος-20ος αιώνας). Ιδιαίτερη προσοχή θα δοθεί σε κρίσιμες στιγμές όπως: κατοχή – αντίσταση – εμφύλιος, παροικιακός ελληνισμός, νοοτροπικός εκσυγχρονισμός κ.λπ.