Γράφει η Πέρσα Κουμούτση* 

«Ευεργετισμός και νεοελληνική πραγματικότητα» της Ματούλας Τομαρά- Σιδέρη, εκδόσεις Κέρκυρα, σελ. 128

«Ευεργετισμός και Νεοελληνική πραγματικότητα», αποτελεί μια ακόμα σημαντική μελέτη της καθηγήριας του Παντείου Πανεπιστήμιου, Ματούλας Τομαρά- Σιδέρη για τον ευεργετισμό, τις ρίζες και τις προεκτάσεις του. Στην εν λόγω μελέτη, Ιστορία, ιδεολογία, λειτουργίες, προσωπικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί της ευεργετικής πρακτικής αναλύονται διεξοδικά στο πλαίσιο της θεωρίας έτσι όπως διατυπώνεται από τη συγγραφέα- μελετήτρια, ότι οι ευεργέτες της αντιπροσωπεύουν οργανικούς διανοούμενους της αστικής τάξης της εκάστοτε παροικίας, τόσο κατά την εποχή της ιστορικής ανόδου της, όσο και στη σημερινή εποχή της παγκόσμιας κυριαρχίας της. Στο βιβλίο ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει για τους κορυφαίους επιχειρηματίες της διασποράς που έζησαν και υπηρέτησαν την κοινοτική οργάνωση και τον κοινοτισμό, όπως επίσης για το τι ακριβώς συνιστά μια “ευεργετική” δραστηριότητα η πρακτική, καθώς κατά την άποψη της συγγραφέως ο ευεργετισμός δεν είναι απλώς ατομική ιδιαιτερότητα, ροπή ή ευαισθησία προς το κοινωνικό σύνολο, αλλά αποτελεί ιδεολογία. Η ίδια αναφέρει: «Ο ευεργέτης επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης πολιτείας, συλλογικοτήτων και θεσμών. Πραγματοποιεί μια προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού. Η ευεργεσία γι” αυτόν συνιστά συστατικό πάθος που επικαθορίζει την ατομική και συλλογική λειτουργία του.» Το βιβλίο εστιάζει επίσης και σε μια ακόμα σημαντική πτυχή του ευεργετισμού, εκείνη του λεγόμενου «Γυναικείου Ευεργετισμού», αναδεικνύοντας με γλαφυρό τρόπο τη γυναικεία υποκειμενικότητα στο πλαίσιο αυτό (του ευεργετισμού), στο μέτρο φυσικά που η γυναίκα ήταν το χρηματοφόρο υποκείμενο. Το βιβλίο έχει ήδη τύχει μεγάλης αποδοχής στο εξωτερικό και μεταφράζεται στα αγγλικά και τα γαλλικά.

Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα:  Η Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη είναι πτυχιούχος της Παντείου ΑΣΠΕ. Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ιστορίας, ιστορικής δημογραφίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris-I- Σορβόννη και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales.
Ως αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο διδάσκει ιστορική δημογραφία, ιστορία των νοοτροπιών και τοπική αυτοδιοίκηση στο πολιτικό σύστημα. Έχει γράψει πολλά άρθρα και μελέτες. Τα ερευνητικά και συγγραφικά της ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στον ελληνισμό της Αιγύπτου, στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στην Αφρική και στο φαινόμενο του παροικιακού ευεργετισμού.

Βιβλιογραφία:

Βιβλία/μελέτες: επιλογή

• Ο πληθυσμός της Λευκάδας τον 19ο αιώνα (διδακτορική διατριβή, 1985)
• Συγκρότηση και διαδοχή των γενεών στην Ελλάδα τον 19οαιώνα: η δημογραφική τύχη της νεότητας (Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας,1986)
• Ανώτατη εκπαίδευση και κοινωνική επιλογή (Εκδόσεις Παπαζήση, 1991)
• Ιστορική Δημογραφία: από τις δημογραφικές διαδικασίες στις συλλογικές νοοτροπίες και συμπεριφορές (Εκδόσεις Παπαζήση,1998)
• Η ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση (Εκδόσεις Παπαζήση,1999).
• Ευεργετισμός και προσωπικότητα: Ευεργέτες Έλληνες του Καΐρου (Εκδόσεις Παπαζήση, 2002)
• Αλεξανδρινές οικογένειες: Χωρέμη-Μπενάκη -Σαλβάγου, Εκδόσεις Κέρκυρα, 2004) που βραβεύτηκε το 2006 από την Ακαδημία Αθηνών
• Οι Έλληνες του Καΐρου (Εκδόσεις Κέρκυρα, 2007)
• Women Gender and Diasporic Lives Lexington Books, 2009)
• Κατάλογος του Ιστορικού Αρχείου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου (2010)
• Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός στους Δρόμους του Βαμβακιού (Εκδόσεις Κέρκυρα,2011)

*Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο fractalart.gr