Νεότερη Ελληνική Διασπορά και Λημνιακός Ευεργετισμός

Εκδήλωση τιμής για τους Ευεργέτες και Δωρητές της Λήμνου και του Αγίου Ευστρατίου διοργάνωσε η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ενότητα Λήμνου, στο χώρο της Προϊστορικής Μύρινας. Στα πλαίσια της εκδήλωσης η καθηγήτρια και Πρόεδρος της Ε.Μ.Ε.ΔΙΑ. βραβεύθηκε για την ομιλία της από την Περιφερειάρχη Β. Αιγαίου Χριστιάνα Καλογήρου

H ομιλία της καθηγήτριας Μ. Τομαρά – Σιδέρη με τίτλο:

Νεότερη Ελληνική Διασπορά και Λημνιακός Ευεργετισμός

The new image of benefaction in the 21st century*

Aside

The English edition of Professor Matoula Tomara-Sideris’ book on the history of benefaction in Modern Greece is coming out soon

The phenomenon of Greek communities abroad in the 18th, 19th and 20th century constitutes an exemplary cradle of benefaction and highlights its significance in the formation of modern Hellenism. Benefaction flourished in the communities through the action of outstanding entrepreneurs of the diaspora, who lived and served the community structure and community life. It is ascertained indeed, that their function shares common characteristics regardless of specific conditions such as place, time, means and purpose. In the present, historic reality generates conditions which render benefaction deeds a necessity. Nevertheless, the way benefaction function is materialized in the 21st century society bears unique historical and operational features. In the past, the benefactor used to personally undertake the accomplishment of a social work, substituting collectivities, in a period that the point at issue was the establishment of sovereignty and socio-cultural project of the rising bourgeoisie. Benefaction in the era of globalization In the 21st century, in the era of globalization, which tends to the elimination of national borders, and the bourgeoisie is firmly dominant, in conditions of decline of social cohesion, deep crisis of the welfare state has emerged. Moreover, in modern times, the scales of both social needs and benefaction practice have changed. Foundations have been established, which modify the modus operandi of benefaction, while in parallel they impart an additional role to it, which focuses on the investment and production of new social capital. These shifts in the historical field mainly resulted to the emergence of the ideology and practice of foundational benefaction, which fast developed into a large, planet scale benefaction. This new form and scale of benefaction is operationally implemented through the action of Foundations. For instance, the work of Foundations established by Bill Gates, Warren Buff ett, Pierre Omidyar, Jeff Skoll, Larry Page, Sergey Brin in the U.S.A., and by many others all over the continents, such as the Indians Anji Reddy and J. R. D. Tata and recently the Taiwanese Chang Yung-Fα, constitutes a planet scale and range benefaction. Thus, benefaction function today is mainly mediated and carried on by collective bodies (Foundations). This form of benefaction function, which on a global level started in the early 20th century, today is characterized by the scale and dimensions of the granting capacity. Thus, there is a distinction between Foundations and Mega-Foundations, in which Foundations with a property over one billion dollars are categorized. For instance, in 2015 Bill Gates Foundation exceeded 37 billion dollars in available funds. Both forms of Foundations adopt as their declared aim to intervene in society for its welfare. In this sense, they do not constitute a negation, but a historical evolution of the essence of benefaction. Harmonized with their times, contemporary prosperous Greeks continue an active presence as benefactors, regardless of the change in the way their beneficent function is realized – that is, the fact that beneficent function is not mainly accomplished through personal initiative, but through the work of the Foundations they have established as a prominent tool. Foundations bearing names such as Onassis, Niarchos, Bodossakis, Latsis, Vardinoyannis, Goulandris, Leventis, Laskaridis, Costopoulos etc. materialize the ideology of benefaction, functioning as sui generis collective money-bearing subjects, which contribute to the development and social cohesion, while in parallel they secure their founder’s posthumous reputation. Eloquent illustrations of the modus operandi of foundational benefaction are the following: The Onassis Foundation was established in 1975. It supports Greek studies in universities, research centers, elementary and high schools in various countries abroad (e.g. U.S.A., Australia, France, Italy, Germany, Switzerland, Great Britain, Egypt, Turkey, etc.). It provides scholarships to Greek postgraduate students and candidate Ph. doctors, as well as to foreign university professors and researchers. At the same time, it supports the cultural and academic activities of the Onassis Foundation branch in New York. In the health sector, it fully covers the needs of the Onassis Cardiac Surgery Center of Athens. In 2010, the Onassis Cultural Center was inaugurated in Athens. It is a cultural center which hosts and supports numerous activities and artists. The Stavros Niarchos Foundation was established in 1996. It supports education, health, sports, arts and culture, as well as social welfare. In 2016, the Stavros Niarchos Cultural Centre has been inaugurated. It includes the National Library, the National Opera, while it hosts artistic, educational and entertaining activities. The Bodossakis Foundation was established in 1972. It supports the promotion of education, and of health care for the financially deprived classes, and the protection of the natural environment. It provides scholarships for postgraduate studies in various fields, in Greek or foreign universities. The “Fondation Latsis Internationale”, established in Geneva in 1975, awards since 1983 the Latsis Prize to four academics, one Greek and one European researcher for their contribution to European science and technology. The “Fondation Latsis Internationale” is associated to the Ioannis S. Latsis Foundation, which was founded in Athens in 2005. It finances projects supporting education (eg. Latseio School, Psychico College), health (e.g. a wing in the Thriassio Hospital of Eleusis), social welfare, environment, culture. For the promotion of the naval and business history of Greece, in 2007 it created the floating museum “Neraida”. The Marianna V. Vardinoyannis Foundation was established in 1997. It supports education and provides scholarships to Greek students for studies abroad, as well as to foreign students for continuing their studies in Greek Universities. It supports health and cultural heritage. In collaboration with UNESCO it undertakes initiatives on a national and European level, implementing the “We care” project. In addition, Marianna Vardinoyanni herself is the soul of the Association of Friends of Children with Cancer “Elpida” (Hope) which has created hospitalization and care units for these children. The Basil & Elise Goulandris Foundation was established in 1979. Its main aim is to support arts. In 1979, it founded the Museum of Modern Art in the island of Andros. It also provides scholarships for artistic studies. Besides, it created the model home for the aged “Athens Home” and contributed to the advancement of “Athens Old People’s Home”. The A.G. Leventis Foundation was founded in 1979. It supports educational, cultural and charity aims in Cyprus,Greece and worldwide. It also supports care for the environment, scientific and medical research, preservation of the archaeological monuments and the exhibition of Cypriot antiquities collections in Museums all over the world. The Aikaterini Laskarides Foundation was founded in 2007. It aims to the promotion of the Greek letters, the Greek culture and the Historic and Naval research on a Greek and global level (e.g. China, Holland etc.). The Ioannis F. Costopoulos Foundation was established in 1979. It supports cultural events, education programmes and research projects for the promotion of the Greek culture, the letters and arts within and beyond the Greek territory. In particular, in the modern era of globalization, Foundations embody benefaction ideology functioning as “collective organic intellectuals”, not only in the scale of Greece, but in the scale of humanity. Through their Foundations, the Greek contemporary benefactors (them also) support health, education, research, social care, innovation, natural environment, cultivation of knowledge and art. That is, they function as organizers of culture and society in a national and ecumenical scale. For instance, besides its contribution in Greek initiatives and enterprises, the Stavros Niarchos Foundation has also supported international organizations and initiatives (for children, education, MoMA of New York and numerous other cultural and educational organizations, the Alexandria Patriarchate, the Orthodox Autocephalous Church of Albania etc.). From this point of view, foundational benefaction is a significant subject of the future. And this, from two sides at least: as a subject of the future of culture, since financing, framing and orientation of knowledge and art are determined in a large degree by the choices and acts or omissions of these Foundations. Also, as a subject of the future of the social bond, which is under great stress and redefined in the environment of globalization, and especially in the conditions of the present Greek crisis raging since 2009. Actually, present foundational benefaction represents an historical derivative and today’s dominant form of collective, organizational or institutional benefaction. Its actors are collective entities supported by powerful financial structures – banks, industries, corporations… The beneficent act reaches then a higher level regarding the scale and the tools supporting its materialization.

From personal to institutional benefaction

Thus, contemporary benefactors through their Foundations, which operate as collective organic intellectuals, utilize the tool and power of the organization, so as to accomplish what the individual benefactor used to materialize in the past. It is a historical development of the previous stage, serving similar purposes, by new means, though. Indeed, Foundations represent an impersonal mechanism which is programmed to materialize the will of the one (even absent) “personal other”. Any specific will of the Foundation does not refer to the general aim, but to the managerial choices in reference to the particular work at the time. Foundations reinforce civil society which functions as an intermediate space between the state and the citizen, supporting the willing participation of the individual in society and cultural reality. For instance, reinforcement of civil society has become a part of the strategic goals of the Bodossakis Foundation. In this perspective, in cooperation with Athens Municipality, it materializes the programme “Social Dynamo” for strengthening of organizations and groups of the civil society, with learning, support and networking as a linchpin. In parallel, through the “Giving for Greece” initiative, the Bodossakis Foundation intends to the creation of a wider network of social contribution for securing of a better future for Greece. In the same spirit, since 2013 it operates as an administrator of the programme “We are all citizens”. Through this programme, an amount of 7.3 million euros is given for the materialization of seventy-six works all over Greece, of which 100.000 people are benefited, who belong both in the general population and in socially vulnerable groups. Foundations cover collective needs exceeding the state potential. For example, in the pretext of the economic crisis and the influx of refugees in Greece (situations which had not been predicted), the Stavros Niarchos Foundation materialized the “Initiative against the Greek Crisis” programme, in two phases to the tune of 100.000.000 each (Phase A: 2012-2015 and Phase B: 2015-2016). These resources are distributed as such: Social care 66%, Health and Athletics 24%, Education 8%, Arts and Culture 2%. In a similar direction, in the period of crisis, from 2009 and then, the Bodossakis Foundation has supported more than 300 organizations who deal with distribution of messes, medicare of non-insured social groups and dealing with poverty. In parallel, Foundations undertake a complementary role to that of the state in reference to social economy. That is, through contemporary Foundations, preconditions for the development of social entrepreneurship are boosted. It is an alternative form of entrepreneurship, based on social economy through the re-investment of the largest part of earnings and the creation of new job positions for the citizens. The idea of social entrepreneurship on a global level expanded very fast as a successful practice of a social economy of solidarity.

*Source: The BusinessFile (June-July-August 2017, N.111) – Download PDF

Συνεργασία Παντείου Πανεπιστημίου – Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος

Στα πλαίσια της συνεργασίας των δύο οργανισμών φοιτητές του Παντείου Πανεπιστημίου συμμετείχαν σε πρόγραμμα πρακτικής άσκησης στο Ναυτικό Μουσείο Ελλάδος. Η ομάδα φοιτητών που εργάστηκε υπό την επιστημονική καθοδήγηση της καθηγήτριας και Προέδρου της Ε.Μ.Ε.ΔΙΑ. Ματ. Τομαρά – Σιδέρη, οργάνωσε και αρχειοθέτησε το Αρχείο Χάρη Τζάλα, το οποίο καλύπτει τις ενότητες:

  • Marine Archaeology
  • Ancient Ships
  • Πλοίο της Κερύνειας
  • Παπυρέλλα
  • Yachting
  • Συμπόσια
  • και Ναυτική Παράδοση

Στο σύνδεσμο ακολουθεί σχετικό δημοσίευμα από το περιοδικό Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας με τίτλο “Μια επισκόπηση στο Αρχείο Χάρη Τζάλα“.

 

 

Η ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού ως πτυχή της Αιγυπτιακής ιστορίας

Η Πρόεδρος της Ε.Μ.Ε.ΔΙΑ. Καθηγήτρια Μ. Τομαρά-Σιδέρη , μετά από πρόσκληση του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, πραγματοποίησε ομιλία με τίτλο  “Η Ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού ως πτυχή της Αιιγυπτιακης Ιστορίας”.

Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, η Πρύτανις του Παντείου Πανεπιστημίου καθηγήτρια Ισμήνη Κριάρη, ο Πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών, καθώς μέλη και φίλοι του Συνδέσμου.

Η ομιλία της καθηγήτριας Μ. Τομαρά – Σιδέρη:

Η ιστορία του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού ως  πτυχή της Αιγυπτιακής ιστορίας

                  Παναιγύπτια, τεύχος 185, Ιούλιος – Αύγουστος – Σεπτέμβριος 2017

 

Βιβλίο: Ευεργετισμός και Νεοελληνική Πραγματικότητα

Απο την Εφημερίδα Τα Νεα (24/3/2017)

Το προφίλ των ευεργετών – Βιβλίο 

Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη

Το προφίλ των ευεργετών

Η καθηγήτρια Ιστορικής Δημογραφίας του Παντείου περιγράφει την ελληνική και διεθνή κοινωνική ελίτ που υποκατέστησε τις συλλογικότητες και διεκπεραίωσε κοινωνικό έργο

Η Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη είναι καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Τα ερευνητικά και συγγραφικά της ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στον Ελληνισμό της Αιγύπτου, στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στην Αφρική και στο φαινόμενο του παροικιακού ευεργετισμού
Τους συναντάμε σε κάθε μας βήμα: από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο έως το Μουσείο Μπενάκη, από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έως το Καλλιμάρμαρο και από το Ωδείο Αθηνών έως τη Σιβιτανίδειο Σχολή και το Πεδίον του Αρεως. Υπήρξαν πλούσιοι έμποροι, επιτυχημένοι βιομήχανοι, ισχυροί τραπεζίτες. Είναι εκείνοι που «υπερέβησαν το παραδοσιακό συλλογικό “εμείς” και προσδιόρισαν τον εαυτό τους ως ιδιότυπο ατομικό “εγώ”, το οποίο επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης Πολιτείας. Εκείνοι που πραγματοποίησαν μια προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού». Με μια λέξη, είναι οι ευεργέτες.
Με αυτούς τους Ελληνες που κατάφεραν να διακριθούν στις παροικίες – από την Καλκούτα μέχρι την Οδησσό και από το Κάιρο μέχρι τη Μοζαμβίκη – ασχολείται η μελέτη της καθηγήτριας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Ματούλας Τομαρά-Σιδέρη «Ευεργετισμός και νεοελληνική πραγματικότητα» (εκδ. Κέρκυρα – economia), δίνοντας έμφαση στην αιγυπτιώτικη ελληνική παροικία.
Γραμμένο με τη λογική εγχειριδίου το συγκεκριμένο βιβλίο, για να μας «συστήσει» τόσο τον τρόπο σκέψης των ευεργετών όσο και το ευρύτερο πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον που επέτρεψε την εμφάνισή τους, βασίστηκε σε στοιχεία και πληροφορίες που προέκυψαν από τις διαθήκες και τα κληροδοτήματά τους, τα προσωπικά και οικογενειακά τους αρχεία, τα θεσμικά αρχεία (σχολείων, υπουργείων, τραπεζών, εκκλησιών κ.λπ.) αλλά και από τον Τύπο.
Μέσω του υλικού αυτού επιχειρεί να σκιαγραφήσει το προφίλ τους: μέλη μιας κοινωνικής ελίτ, διεθνούς και ελληνικής, που «ανέλαβαν προσωπικά – υποκαθιστώντας τις συλλογικότητες – τη διεκπεραίωση ενός κοινωνικού έργου». Διανοούμενοι μάλιστα, ως παιδιά του Διαφωτισμού, ενδιαφέρθηκαν μεταξύ άλλων για τον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος και για τις υποδομές υγείας.
Κι αν το βάρος πέφτει σαφώς στην πλούσια σε οικονομική δυνατότητα και ευεργετική δραστηριότητα ελληνική παροικία της Αιγύπτου, δεν λείπουν από τις σελίδες της μελέτης τα πολύ ενδιαφέροντα παραδείγματα και από άλλες περιοχές με μεγάλες ελληνικές κοινότητες και ενεργούς ευεργέτες.
Προσωπικές αδυναμίες, απογοητεύσεις από τους εκάστοτε αποδέκτες της ευεργεσίας, ανάγκη για αναγνώριση και ανταποδοτικότητα από την κοινωνία, όπως παρουσιάζονται, είναι τα στοιχεία που αναδεικνύουν την ανθρώπινη διάσταση των ευεργετών, αυτών των αγνώστων που το όνομά τους έχει ταυτιστεί με μαρμάρινους ανδριάντες και δημόσια κτίρια προσφέροντας ένα πλεονέκτημα στην έκδοση, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχει αποφύγει την επαναφορά των ίδιων θεμάτων σε επόμενες σελίδες. Η παράθεση αποσπασμάτων από τις πηγές, με την γοητεία που πολλές φορές διακρίνει τον λόγο της εποχής, καθιστά το βιβλίο ευχάριστο και στον μη ειδικό αναγνώστη.
Στα πλεονεκτήματα πρέπει να αναφερθεί και η σαφής διάκριση ανάμεσα σε όρους που συχνά συγχέονται όπως η σχέση ευεργέτη και φιλανθρώπου και ευεργέτη και εθελοντή. Η συγγραφέας ξεκινά από τον 18ο αι. και ακολουθώντας σαφώς μια χρονολογική παρουσίαση του ευεργετισμού φτάνει έως τις μέρες μας και καταγράφει τη βασική αλλαγή: το πέρασμα από την προσωπική στην ιδρυματική ευεργεσία.
Αναδημοσίευση απο εδώ

Ευεργετισμός και νεοελληνική πραγματικότητα

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα των Συντακτών

Μιχαήλ ΤοσίτσαςΜιχαήλ Τοσίτσας

Κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Κέρκυρα-economia» το συμπυκνωμένο βιβλίο «Ευεργετισμός και νεοελληνική πραγματικότητα», που προστέθηκε στην πλούσια προσωπική βιβλιογραφία της πανεπιστημιακής λειτουργού του Παντείου Πανεπιστημίου, Ματούλας Τομαρά-Σιδέρη, την οποία είχα την τύχη να γνωρίσω πριν από είκοσι χρόνια και από τότε να επικοινωνούμε, ανταλλάσσοντας απόψεις για διάφορα θέματα, κυρίως όμως για την παρουσία των Ελλήνων στην Αίγυπτο.

Γι’ αυτό ένιωσα ιδιαίτερη χαρά, όταν στο νέο της βιβλίο διάβασα με συγκίνηση ότι «η πιο παραδειγματική ίσως περίπτωση του παροικιακού ευεργετισμού αντιστοιχεί στον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό», του οποίου τα ευεργετήματα γνώρισα ιδίοις όμμασι και κυρίως στη γενέτειρά μου Αλεξάνδρεια, όπου έζησα τέσσερις δεκαετίες μέχρι τον επαναπατρισμό και την εγκατάστασή μου στην Ελλάδα.

Στο σημείο αυτό, γνωρίζοντας την ευγένεια της αγαπητής φίλης Ματούλας, θα ήθελα να προσθέσω με την άδειά της μερικές βιωματικές πληροφορίες από τα παιδικά μου χρόνια μέσα σε αυτά τα ιδρυματικά ευεργετήματα.

Ως «παπαδάκι» υπηρέτησα την εκκλησία του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η οποία λειτούργησε ένα χρόνο μετά την επίσημη οργάνωση της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας (1844), όταν ήμουν για πρώτη χρονιά μαθητής (1940) στη γειτονική Τοσιτσαία Σχολή, που ιδρύθηκε το 1854, ενώ σχεδόν δίπλα της θα ιδρυθεί το Αβερώφειο Παρθεναγωγείο (1897).

Αλέξανδρος ΠάντοςΑλέξανδρος Πάντος |

Ως γυμνασιόπαιδο φοίτησα στο Αβερώφειο Γυμνάσιο (1880-81), που «λειτουργοῦσε ὡς πλῆρες τετρατάξιο Γυμνάσιο, ἀναγνωρισμένο ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση σὰν ἴσο μὲ τὰ γυμνάσια τῆς πατρίδας», για να αποφοιτήσω, αφού εν τω μεταξύ είχε γίνει εξατάξιο (1946).

Ως εκπαιδευτικός ήμουν μέλος του διδακτικού προσωπικού του Αβερωφείου Γυμνασίου επί σειρά ετών, διδάσκοντας συνάμα και σε εκπαιδευτήρια, που βρίσκονταν στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο του Chatby, όπως η Σαλβάγειος Επαγγελματική Σχολή (1907), αργότερα και Εμπορική, το Μπενάκειο Ορφανοτροφείο Θηλέων (1909), η Ζερβουδάκειος Σχολή (1911) και το Κοτσίκειο Νοσοκομείο, όπου νοσηλεύτηκα με στοργή στα μαθητικά μου χρόνια.

Τα έργα αυτά των απόδημων Ελλήνων στην Αίγυπτο (Αλεξάνδρεια και Κάιρο), αλλά και σε άλλες χώρες μετανάστευσης είναι επιτεύγματα του ευεργετισμού, για την έννοια του οποίου η διαπρεπής ερευνήτρια γράφει ότι «οι πράξεις ενός ευεργέτη και η ιδεολογία του ευεργετισμού είναι καρπός των προσωπικών ιδιομορφιών και της ψυχολογικής λειτουργίας ενός μεμονωμένου ατόμου.

»Είναι συστηματικά παράγωγα που αναδύονται ως ιστορική ιδιαιτερότητα στο πλαίσιο μιας διαλεκτικής αλληλεπίδρασης ανάμεσα σε μια κοινωνική και πολιτισμική δυναμική από τη μια και ορισμένα γνωρίσματα της προσωπικότητας ορισμένων ατόμων από την άλλη».

Μαρίκα ΚαζούληΜαρίκα Καζούλη |

Τη σχέση αυτή καλλιέργησε κυρίως ο απόδημος Ελληνισμός, του οποίου «φυτώριο και κοιτίδα» υπήρξε ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός, αφού οι Ελληνες πάροικοι οργανώθηκαν σε κοινότητες και φρόντισαν να καλύψουν τις ανάγκες της παροικίας χτίζοντας εκκλησίες και σχολεία.

Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας και αρωγής ίδρυσαν ορφανοτροφεία, νοσοκομεία, βρεφοκομεία και γηροκομεία, με αποτέλεσμα να ανυψωθεί το επίπεδο ζωής της παροικίας, να αναπτυχθεί η ιδιαιτερότητα του πολιτισμικού της χαρακτήρα και να εδραιωθεί το αίσθημα της εθνικής ταυτότητας και συνείδησης στον εκτός του περιορισμένου Ελληνικού κράτους παροικιακό χώρο».

Τα εντυπωσιακά αυτά επιτεύγματα καθώς και άλλα των Ελλήνων παροίκων της Αιγύπτου καταγράφονται με σεβασμό και αγάπη από τη δόκιμη συγγραφέα στο τελευταίο πνευματικό της πόνημα, δίνοντας και την επίσης σημαντική πληροφορία ότι «τις ίδιες λειτουργίες βεβαίως συναντάμε στο παράδειγμα των Ελλήνων ευεργετών της Ρουμανίας, της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας τον 18ο και 19ο αιώνα», χρονικό διάστημα, κατά το οποίο τόσο αυτοί όσο και οι Αιγυπτιώτες ευεργέτες δημιούργησαν σημαντικά έργα, όχι μόνο στη χώρα αποδημίας τους και στον ιδιαίτερο τόπο καταγωγής, αλλά κυρίως στην κοινή τους πατρίδα, την Ελλάδα.

Γεώργιος ΑβέρωφΓεώργιος Αβέρωφ |

«Το ελληνικό παροικιακό φαινόμενο κατά τον 19ο και 20ό αιώνα συνιστά προνομιακή και παραδειγματική κοιτίδα του ευεργετισμού και αναδεικνύει τη σημασία του για τη συγκρότηση του νεότερου ελληνισμού», σε μια εποχή μάλιστα που «έχουν αλλάξει οι κλίμακες των κοινωνικών αναγκών και της πρακτικής του ευεργετισμού.

Δημιουργήθηκαν τα ιδρύματα, τα οποία μεταβάλλουν την επιχειρηματική πλευρά της ευεργεσίας με αποτέλεσμα να «αναδύεται η ιδεολογία και η πρακτική του “ιδρυματικού” ευεργετισμού, που γρήγορα εξελίχθηκε σε έναν ευεργετισμό μεγάλης πλανητικής κλίμακας».

Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση του βιβλίου αυτού, είναι «καρπός πολυετούς έρευνας και μελέτης» και «εκθέτει συστηματικά ιστοριογραφικό υλικό σχετικά με την ευεργετική πρακτική, ιστορικές αναλύσεις για το φαινόμενο του ευεργετισμού και εννοιοποίηση της μορφής του ευεργέτη στο ιστορικό πλαίσιο της ύπαρξής του», μελετώντας «το νέο ελληνικό παροικιακό φαινόμενο με βάση κυρίως το παράδειγμα του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού».

Γεώργιος ΓούσιοςΓεώργιος Γούσιος |

Στη συνέχεια «μελετάμε την ευεργετική ιδεολογία, λειτουργία και πρακτική», ενώ «στο τρίτο, τέλος, κεφάλαιο μελετάμε τις σύγχρονες μορφές της ευεργεσίας», όπως μας ενημερώνει η συγγραφέας.

Η πολύπλευρη καθηγήτρια έχει να παρουσιάσει μια πλούσια βιβλιογραφική συγκομιδή, αποτέλεσμα αναδίφησης και παρουσίασης ορισμένων θεμάτων, όπως είναι η «Ιστορία του Παροικιακού Ελληνισμού και Ευεργετισμού και Ιστορία των Νοοτροπιών», αποτέλεσμα της επιστημονικής ιχνηλασίας, καθώς και της έντονης επιθυμίας της να μεταλαμπαδεύσει το απόθεμα των γνώσεών της στη φοιτητική νεολαία και να προσφέρει στην επιστήμη το μερίδιο της προσωπικής της ευθύνης.

*Φιλόλογος, συγγραφέας

Απόστολος Νικολάου Πάντος: Το οικογενειακό μας δέντρο Πήλιο – Αμπού Κερκάς – Αλεξάνδρεια – Βασιλεία

 «Η οικογένεια Πάντου είναι οικογένεια της διασποράς », έτσι αρχίζει ο Απόστολος Πάντος την εξιστόρηση της συγκρότησης και διαδοχής των γενεών στην οικογένειά του, στο πλαίσιο των σχέσεων της και με άλλες οικογένειες και προσωπικότητες της Ελληνικής διασποράς και του ευρύτερου κόσμου.

               Κορμός της αφήγησης είναι τα δημογραφικά συμβάντα ( γεννήσεις, γάμοι, θάνατοι, γεωγραφικές μετακινήσεις ). Αυτά συμπληρώνονται από αναφορές σε οικονομικές,  κοινωνικές αλλά και προσωπικές πληροφορίες γύρω από τα πρόσωπα, τα οικογενειακά και επιχειρηματικά δίκτυα, τις ευεργετικές χειρονομίες, καθώς και τις συνθήκες στις οποίες αυτή η παραδειγματική οικογένεια της διασποράς ταξίδεψε μέσα στην ιστορία.

   Εύχομαι το παράδειγμα του Απόστολου Ν. Πάντου να το ακολουθήσουν και άλλοι καταθέτοντας αντίστοιχο υλικό, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμο τόσο για την επιστήμη της ιστορίας όσο και για την εθνική και κοινωνική μας αυτογνωσία.

Πατήστε στον ακόλουθο σύνδεσμο για να κάνετε λήψη του αρχείου

Απόστολος Νικολάου Πάντος: Το οικογενειακό μας δέντρο Πήλιο – Αμπού Κερκάς – Αλεξάνδρεια – Βασιλεία

Αθήνα 25 Ιανουαρίου 2017

Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη

Καθηγήτρια Παντείου Πανεπιστημίου

Βιβλιοκριτική

Ο ευεργετισμός ως ιδεολογία

Γράφει η Πέρσα Κουμούτση

 

eyergetismos«Ευεργετισμός και νεοελληνική πραγματικότητα» της Ματούλας Τομαρά- Σιδέρη, εκδόσεις Κέρκυρα, σελ. 128

 

«Ευεργετισμός και Νεοελληνική πραγματικότητα», αποτελεί μια ακόμα σημαντική μελέτη της καθηγήριας του Παντείου Πανεπιστήμιου, Ματούλας Τομαρά- Σιδέρη για τον ευεργετισμό, τις ρίζες και τις προεκτάσεις του. Στην εν λόγω μελέτη, Ιστορία, ιδεολογία, λειτουργίες, προσωπικοί και κοινωνικοί μηχανισμοί της ευεργετικής πρακτικής αναλύονται διεξοδικά στο πλαίσιο της θεωρίας έτσι όπως διατυπώνεται από τη συγγραφέα- μελετήτρια, ότι οι ευεργέτες της αντιπροσωπεύουν οργανικούς διανοούμενους της αστικής τάξης της εκάστοτε παροικίας, τόσο κατά την εποχή της ιστορικής ανόδου της, όσο και στη σημερινή εποχή της παγκόσμιας κυριαρχίας της. Στο βιβλίο ο αναγνώστης έχει την ευκαιρία να διαβάσει για τους κορυφαίους επιχειρηματίες της διασποράς που έζησαν και υπηρέτησαν την κοινοτική οργάνωση και τον κοινοτισμό, όπως επίσης για το τι ακριβώς συνιστά μια “ευεργετική” δραστηριότητα η πρακτική, καθώς κατά την άποψη της συγγραφέως ο ευεργετισμός δεν είναι απλώς ατομική ιδιαιτερότητα, ροπή ή ευαισθησία προς το κοινωνικό σύνολο, αλλά αποτελεί ιδεολογία. Η ίδια αναφέρει: «Ο ευεργέτης επωμίζεται σκοπούς και έργα στη θέση της συντεταγμένης πολιτείας, συλλογικοτήτων και θεσμών. Πραγματοποιεί μια προσωπική διαδρομή με όρους ατομικής εποποιίας και ευποιίας στην υπηρεσία του κοινού αγαθού. Η ευεργεσία γι” αυτόν συνιστά συστατικό πάθος που επικαθορίζει την ατομική και συλλογική λειτουργία του.» Το βιβλίο εστιάζει επίσης και σε μια ακόμα σημαντική πτυχή του ευεργετισμού, εκείνη του λεγόμενου «Γυναικείου Ευεργετισμού», αναδεικνύοντας με γλαφυρό τρόπο τη γυναικεία υποκειμενικότητα στο πλαίσιο αυτό (του ευεργετισμού), στο μέτρο φυσικά που η γυναίκα ήταν το χρηματοφόρο υποκείμενο. Το βιβλίο έχει ήδη τύχει μεγάλης αποδοχής στο εξωτερικό και μεταφράζεται στα αγγλικά και τα γαλλικά.

 

Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη

Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη

 

Σύντομο βιογραφικό σημείωμα:  Η Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη είναι πτυχιούχος της Παντείου ΑΣΠΕ. Ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές ιστορίας, ιστορικής δημογραφίας και κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Paris-I- Σορβόννη και στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales.
Ως αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο διδάσκει ιστορική δημογραφία, ιστορία των νοοτροπιών και τοπική αυτοδιοίκηση στο πολιτικό σύστημα. Έχει γράψει πολλά άρθρα και μελέτες. Τα ερευνητικά και συγγραφικά της ενδιαφέροντα προσανατολίζονται στον ελληνισμό της Αιγύπτου, στην ιστορία της ελληνικής διασποράς στην Αφρική και στο φαινόμενο του παροικιακού ευεργετισμού.

 

Βιβλιογραφία:

Βιβλία/μελέτες: επιλογή

  • Ο πληθυσμός της Λευκάδας τον 19ο αιώνα (διδακτορική διατριβή, 1985)
  • Συγκρότηση και διαδοχή των γενεών στην Ελλάδα τον 19οαιώνα: η δημογραφική τύχη της νεότητας (Ιστορικό Αρχείο Ελληνικής Νεολαίας,1986)
  • Ανώτατη εκπαίδευση και κοινωνική επιλογή (Εκδόσεις Παπαζήση, 1991)
  • Ιστορική Δημογραφία: από τις δημογραφικές διαδικασίες στις συλλογικές νοοτροπίες και συμπεριφορές (Εκδόσεις Παπαζήση,1998)
  • Η ελληνική τοπική αυτοδιοίκηση (Εκδόσεις Παπαζήση,1999).
  • Ευεργετισμός και προσωπικότητα: Ευεργέτες Έλληνες του Καΐρου (Εκδόσεις Παπαζήση, 2002)
  • Αλεξανδρινές οικογένειες: Χωρέμη-Μπενάκη -Σαλβάγου, Εκδόσεις Κέρκυρα, 2004) που βραβεύτηκε το 2006 από την Ακαδημία Αθηνών
  • Οι Έλληνες του Καΐρου (Εκδόσεις Κέρκυρα, 2007)
  • Women Gender and Diasporic Lives Lexington Books, 2009)
  • Κατάλογος του Ιστορικού Αρχείου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου (2010)
  • Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός στους Δρόμους του Βαμβακιού (Εκδόσεις Κέρκυρα,2011)

*Αναδημοσίευση από τον ιστότοπο fractalart.gr

Ευεργετισμός και Νεοελληνική πραγματικότητα

 

Η καθηγήτρια και πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Διασποράς στη διάλεξη για τον Ευεργετισμό και τη Σύγχρονη Ελλάδα, βασισμένη στο βιβλίο Ευεργετισμός και Νεοελληνική Πραγματικότητα που σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα Αγγλικά. Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στη Βασιλεία της Ελβετίας υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Κύκλου των Φίλων της Ελλάδας.

Η καθηγήτρια και πρόεδρος της Εταιρείας Μελέτης Ελληνικής Διασποράς Ματ. Τομαρά – Σιδέρη στη διάλεξη της για τον Ευεργετισμό και τη Σύγχρονη Ελλάδα, βασισμένη στο βιβλίο της Ευεργετισμός και Νεοελληνική Πραγματικότητα που σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα Αγγλικά. Η διάλεξη πραγματοποιήθηκε στη Βασιλεία της Ελβετίας από τον Πολιτιστικό Κύκλο των Φίλων της Ελλάδας.

Ολόκληρη η ομιλία στα Ελληνικά και Γερμανικά.

Πρόσκληση

Ο “Πολιτιστικός Κύκλος των φίλων της Ελλάδας” στη Βασιλεία της Ελβετίας διοργανώνει διάλεξη με εισηγήτρια την καθηγήτρια Ματ. Τομαρά – Σιδέρη και τίτλο:

                  Οι Έλληνες της διασποράς και οι δραστηριότητές τους           στο έργο της φιλανθρωπίας/ευεργετισμού 

Παρασκευή 4 Νοεμβρίου 2016, στις 19.30 Skulpturhalle, Mittlere Strasse 17, Basel http://www.kulturverein‐griechenland.ch/

Κατεβάστε την Πρόσκληση